Prawo jazdy a cukrzyca: Czy diabetyk może prowadzić auto?

Pacjent chorujący na cukrzycę może ubiegać się o prawo jazdy, ponieważ choroba nie musi wcale być przeciwwskazaniem do swobodnego poruszania się samochodem. Jednak ostateczną opinię musi wydać lekarz i czynnikiem koniecznym jest dobre wyrównanie glikemii, prowadzenie samokontroli i aktywne zaangażowanie pacjenta w terapię cukrzycy.

Oceniając zdolność do uzyskania prawa jazdy osoby chorej na cukrzycę lekarz musi zaznajomić się z ogólną sytuacją zdrowotną chorego. Badania osób z cukrzycą chcących uzyskać zdolność do prowadzenia pojazdów są nieco dokładniejsze i obejmują ocenę stanu metabolicznego wyrównania cukrzycy, rozpoznania powikłań cukrzycy i ewentualnie chorób towarzyszących. Lekarz zwraca również uwagę na niepożądane działanie przyjmowanych przez badanego leków w odniesieniu do prowadzenia pojazdów.

Prawo jazdy: zalecenia Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego

Zgodnie z aktualnymi zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, postępowanie orzecznicze wobec kierowców z cukrzycą jest prawnie regulowane przez załącznik do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 17 lipca 2014 r. w sprawie badań lekarskich osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami i kierowców pt. “Szczegółowe warunki badania lekarskiego w zakresie cukrzycy”.

W przypadku gdy lekarz uprawniony do badań kierowców ma wątpliwości czy takie orzeczenie wydać, może zlecić również konsultację diabetologiczną w następujących przypadkach:

pacjent ma niedostateczną wiedzę dotyczącą cukrzycy, jej leczenia i możliwych powikłań;
pacjent nie stosuje się do zaleceń lekarskich, a w szczególności nie prowadzi samokontroli glikemii lub
nie stosuje zleconej farmakoterapii;
w udokumentowanej samokontroli glikemia niższa niż 70 mg/dl stanowi powyżej 10% wszystkich
wyników;
nie ma wyrównania metabolicznego choroby (HbA1c > 8%).

Karta konsultacyjna diabetologiczna od lekarza diabetologa

Lekarz diabetolog udzielając takiej konsultacji, musi na koniec wydać opinię w postaci specjalnie do tego przygotowanej karty konsultacyjnej diabetologicznej, która jest określona według wzoru zawartego w wyżej wymienianym rozporządzeniu. Warto pamiętać, że lekarz diabetolog wydając opinię może zdecydować, że nie ma przeciwwskazań do prowadzenia pojazdów: bez ograniczeń czasowych lub ze wskazaniem ograniczeń czasowych lub że są przeciwwskazania do prowadzenia pojazdu: względne lub bezwzględne.

Orzeczenie lekarza może mieć charakter “braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami silnikowymi” i wówczas istnieją dwie możliwości:
• bez ograniczeń czasowych wynikających z przeprowadzonej diagnostyki
• ze wskazaniem ograniczeń czasowych wynikających ze stwierdzonych zaburzeń gospodarki węglowodanowej.

W przypadku gdy lekarz orzeka o istnieniu “przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami silnikowymi ” również może mieć ono charakter:
• względny — ze wskazaniem 6-miesięcznego terminu, po którym pacjent będzie mógł ponownie przystąpić do badania lekarskiego
• bezwzględny — przeciwwskazania zdrowotne do kierowania pojazdami silnikowymi są na tyle poważne i stanowią wysokie ryzyko dla bezpieczeństwa
ruchu drogowego

Ograniczenia w przyznawaniu prawa jazdy diabetykom

Ograniczenia w przyznawaniu prawa jazdy wynikają głównie z rozwoju przewlekłych powikłań cukrzycy, takich jak:

retinopatia,
jaskra zmniejszająca ostrość wzroku,
cukrzycowa choroba nerek,
angiopatia tętnic wieńcowych,
mózgowych,
kończyn dolnych,
nadciśnienie tętnicze,
neuropatia obwodowa.

Inne powody ograniczeń to niepożądane działania leków, takie jak polekowa hipoglikemia i poinsulinowe zaburzenia refrakcji. Początkowy okres retinopatii nie powinien ograniczać z korzystania z prawa jazdy, ale bardziej nasilone zmiany są już podstawą do zakazu prowadzenia pojazdów. W przypadku cukrzycowej choroby nerek decyzja lekarza zależy od stężenia kreatyniny w surowicy krwi (1).

Literatura

1. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2018. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Diabetologia Kliniczna 2018, tom 4, nr 1.

O autorze Redakcja

Cukrzyca.pl, jeden z wiodących portali gromadzący wiedzę o cukrzycy, który powstał z myślą o osobach chorych na cukrzycę szukających wsparcia oraz informacji na temat choroby. Artykuły, poradniki i materiały informacyjne są tworzone przez ekspertów w dziedzinach takich jak: diabetologia, dietetyka, psychologia i edukacja diabetologiczna.