Zespół metaboliczny czy tylko otyłość?

zespół metaboliczny czy otyłość

Zespół metaboliczny został uznany przez WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) za jednostkę chorobową. Niewątpliwie jest to zgrupowanie czynników ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych takich jak: otyłość, cukrzyca typu 2 lub upośledzona tolerancja glukozy, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia gospodarki lipidowej. Są to powszechnie występujące zaburzenia, przede wszystkich w krajach rozwiniętych. Otyłość stanowi najpoważniejszy czynnik ryzyka zespołu metabolicznego i cukrzycy typu 2. Szacuje się, że w USA na nadwagę lub otyłość cierpi 2/3 populacji, w tym znaczny odsetek dzieci i młodzieży. W Polsce nadwagę stwierdzono u 34 %, a otyłość u 19 % ludności kraju. Oznacza to, że tylko 47% osób ma prawidłową masę ciała!

Kiedy zaczyna się nadwaga?

Otyłość definiuje się jako nadmierny wskaźnik BMI (body mass index), który jest stosunkiem masy ciała (kg) do wzrostu w metrach podniesionych do kwadratu (kg/m^2). Za normę uznaje się BMI w granicach 18,5-24,9, BMI w zakresie 25-30 świadczy o nadwadze, natomiast BMI powyżej 30 wskazuje już na otyłość. W bardzo prosty sposób można ocenić również występowanie otyłości brzusznej – poprzez pomiar obwodu pasa. U kobiet nie powinien przekraczać 80 cm, a u mężczyzn 94 cm.

W większości przypadków do otyłości przyczynia się nadmierna podaż energii dostarczana z pożywienia w stosunku do zapotrzebowania danego organizmu, czyli tzw. otyłość prosta. Jednoczesne współwystępowanie predyspozycji genetycznej, ale także siedzącego trybu życia będą kolejnymi czynnikami przyczyniającym się do nieprawidłowej, nadmiernej masy ciała. Znaczący w przypadku otyłości na pewno będzie okres dzieciństwa. Jest to okres, w którym jako dzieci wynosimy pewne nawyki żywieniowe z domu, które zostały przekazane od rodziców, dziedziczymy przepisy kulinarne, pojawiają się przyzwyczajenia związane ze spożyciem posiłków oraz doborem produktów spożywczych, które coraz trudniej zmienić wraz z upływem lat. W kontekście otyłości warto odnieść się do czasu rozwoju płodowego człowieka i urodzeniowej masy ciała. Zauważono mianowicie, że wśród dzieci z niską masą urodzeniową częściej pojawia się tendencja do występowania otyłości w życiu dorosłym.

Otyłość wtórna

Warto pamiętać także, że wśród części osób przyczyną nadmiernej masy ciała może być otyłość wtórna. Jest to jednak problem marginalny w stosunku do epidemii otyłości prostej (nie związanej z chorobą i stosowanymi lakami). Wśród przyczyn otyłości wtórnej znajdziemy:

  • znaczna otyłość od wczesnego dzieciństwa, może wynikać z mutacji genów odpowiedzialnych za regulację ośrodka sytości (np. leptyny)
  • choroby endokrynologiczne: zespół Cushinga, niedoczynność tarczycy
  • wpływ niektórych leków jak: glikokortykosterydy, estrogeny, progesteron, leki przeciwpadaczkowe, przeciwdepresyjne i stosowane w terapii schizofrenii

Zespół metaboliczny: Kryteria rozpoznania

Kryteria zespołu metabolicznego wg. IDF (International Diabetes Federation) 2009 r. dla populacji europejskiej:

1. Obwód pasa u mężczyzn >94 cm, u kobiet >80 cm

Plus 2 z wyżej wymienionych:

2. Ciśnienie tętnicze >130/85 mm Hg albo rozpoznane nadciśnienie tętnicze

3. Stężenie trójglicerydów > 150 mg/dl lub leczenie hipertrójglicerydemii

4. HDL cholesterol < 40 mg/dl u mężczyzn i 50 mg/dl u kobiet lub leczenie zaburzenia lipidowego

5. Glukoza na czczo >100 mg/dl lub rozpoznana cukrzyca (1)

Jeżeli masz nieprawidłowy obwód pasa (świadczący o otyłości brzusznej), masz nadciśnienie tętnicze, nieprawidłową glukozę na czczo lub cukrzycę oraz dodatkowo nieprawidłowy profil lipidowy, to prowadzić będzie do rozpoznania zespołu metabolicznego.

Zacznij skutecznie zarządzać swoją cukrzycą!

AppStore GooglePlay

Literatura

  1. Pacholczyk M, Ferenc T, Kowalski J. Zespół metaboliczny. Część I: Definicje i kryteria rozpoznawania zespołu metabolicznego. Epidemiologia oraz związek z ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych i cukrzycy typu 2. Postepy Hig Med Dosw. (online), 2008; 62: 530-542.
cukrzyca.pl cukrzyca specjalista
O autorze Marta Banaszak

mgr

Dietetyk kliniczny, absolwentka dietetyki na Uniwersytecie Medycznym w Poznaniu. Edukator żywieniowy ogólnopolskiego programu “Zdrowo jemy, zdrowo rośniemy”. Posiada bogate doświadczenie kliniczne z zakresu żywienia człowieka.

Pobierz darmową aplikację dla diabetyków i odbierz nasze wsparcie!

AppStore GooglePlay
Przeczytaj także

Zespół metaboliczny czy tylko otyłość?

DARMOWY PREZENT!!!

    Skip to content