Przeziębienie i grypa: jak infekcje wpływają na glikemię i zdrowie osób z cukrzycą?
Infekcje, takie jak przeziębienie, grypa i inne zakażenia dróg oddechowych, mogą być trudne do przebycia dla każdej osoby, jednak dla…
Cukrzyca typu 1 i celiakia to dwie choroby autoimmunologiczne, które współistniejąc, mogą tworzyć poważne wyzwania zdrowotne dla pacjentów. Celiakia rozwija się zazwyczaj w ciągu pierwszych pięciu lat od diagnozy cukrzycy typu 1, często w postaci ukrytej lub atypowej, rzadziej jako celiakia klasyczna. Obie choroby wynikają z nieprawidłowej reakcji układu odpornościowego, który atakuje własne tkanki – w przypadku cukrzycy są to komórki beta trzustki, a w przypadku celiakii błona śluzowa jelita cienkiego. W artykule omówimy, jak te dwie choroby wpływają na siebie nawzajem, jakie są metody diagnostyczne oraz jak zarządzać dietą, aby skutecznie kontrolować obie dolegliwości.
Cukrzyca typu 1 to choroba autoimmunologiczna, w której układ odpornościowy atakuje komórki beta trzustki odpowiedzialne za produkcję insuliny. Insulina jest hormonem niezbędnym do regulacji poziomu glukozy we krwi. Bez wystarczającej ilości insuliny, poziom cukru we krwi staje się zbyt wysoki, co może prowadzić do wielu poważnych komplikacji zdrowotnych, takich jak uszkodzenie nerek, oczu i nerwów.
Celiakia (inaczej choroba trzewna) to również choroba autoimmunologiczna, w której spożywanie glutenu — białka obecnego w pszenicy, jęczmieniu i życie — powoduje reakcję immunologiczną prowadzącą do uszkodzenia błony śluzowej jelita cienkiego. To uszkodzenie utrudnia wchłanianie składników odżywczych, co może prowadzić do niedożywienia, anemii, czy osteoporozy.
Osoby z cukrzycą typu 1 są bardziej narażone na rozwój celiakii. Szacuje się, że choroba trzewna występuje u ponad 1 na 20 pacjentów z cukrzycą typu 1, co wskazuje na znaczący związek między tymi dwoma schorzeniami [1]. Jest to znacznie wyższy odsetek niż w populacji ogólnej, gdzie celiakia występuje u około 1% ludzi. Ze względu na to, że celiakia w cukrzycy często przyjmuje postać atypową, może być trudna do zdiagnozowania. Dlatego u dzieci chorych na cukrzycę typu 1 zaleca się wykonywanie przesiewowych testów serologicznych w kierunku celiakii. Choroba trzewna w tej grupie może wpływać na obniżenie zapotrzebowania na insulinę oraz powodować hipoglikemię.
Z drugiej strony — badania pokazują również, że współwystępowanie celiakii i cukrzycy typu 1 może być wynikiem niewłaściwego wyrównania cukrzycy, ponieważ przewlekła hiperglikemia może zwiększać ryzyko rozwoju celiakii. Przeprowadzone badania wykazały, że wyższy poziom hemoglobiny glikowanej (HbA1C) jest dodatnio skorelowany z wyższym poziomem przeciwciał anty-tTG2 oraz anty-EMA [5]. Co ciekawe często to właśnie problemy z regulacją gospodarki cukrowej i wyższe poziomy hemoglobiny glikowanej sugerują diagnostykę w kierunku celiakii.
Diagnostyka celiakii u pacjentów z cukrzycą typu 1 jest kluczowa, aby uniknąć powikłań wynikających z nieleczonej choroby. Zwykle zaleca się badania krwi na obecność specyficznych przeciwciał, takich jak przeciwciała przeciw transglutaminazie tkankowej (tTG-IgA) i przeciw endomysium (EMA-IgA). Jeśli wyniki są pozytywne, przeprowadza się biopsję jelita cienkiego, aby potwierdzić diagnozę.
Wczesne zdiagnozowanie celiakii i wprowadzenie odpowiedniej diety u osób z cukrzycą typu 1 może zmniejszyć ryzyko powikłań mikronaczyniowych u pacjentów z obiema chorobami, co zmniejsza również ryzyko retinopatii i przewlekłej choroby nerek.
W diecie bezglutenowej kluczowe jest zastąpienie produktów zawierających gluten ich bezglutenowymi odpowiednikami. Ważne jest wykluczenie źródeł glutenu, czyli jęczmienia, pszenicy i żyta na rzecz bezglutenowych źródeł węglowodanów takich jak:
Oto kilka praktycznych propozycji:
Osoby z cukrzycą typu 1, u których zdiagnozowano również celiakię, muszą stosować zarówno dietę bezglutenową, jak i kontrolować poziom cukru we krwi. Oto kilka wskazówek dotyczących zarządzania dietą przy współistnieniu tych chorób:
Wytrawna gryczanka z warzywami
Składniki:
Sposób przygotowania:
Życie z cukrzycą i celiakią może być trudne, ale odpowiednie wsparcie i edukacja mogą znacznie ułatwić zarządzanie tymi chorobami. Regularne konsultacje z dietetykiem i lekarzem mogą pomóc w dostosowaniu diety i planu leczenia do indywidualnych potrzeb pacjenta. Należy również ocenić stan odżywienia pacjenta, ponieważ zaburzenia wchłaniania mogą powodować niedożywienie ilościowe i jakościowe.
Współwystępowanie cukrzycy typu 1 i celiakii wymaga szczególnej uwagi i ścisłego przestrzegania diety. Wczesna diagnoza, regularne monitorowanie zdrowia i odpowiednie zarządzanie dietą mogą znacznie poprawić jakość życia pacjentów. Korzystanie z nowoczesnych narzędzi, takich jak aplikacje mobilne, może być cennym wsparciem w codziennym życiu, ułatwiając zarządzanie dietą i kontrolę stanu zdrowia.
Infekcje, takie jak przeziębienie, grypa i inne zakażenia dróg oddechowych, mogą być trudne do przebycia dla każdej osoby, jednak dla…
Cukrzyca należy do najczęściej występujących chorób przewlekłych na świecie. Związane z nią komplikacje mogą wpływać na różne układy i narządy,…
W dzisiejszych czasach cukrzyca i otyłość stanowią poważne wyzwania zdrowotne, z którymi borykają się miliony ludzi na całym świecie. Obie…
Pocenie się to jeden ze sposobów organizmu na regulowanie temperatury ciała, przede wszystkim odczuwamy to podczas upalnych dni lub aktywności…
Naukowcy Fundacji Badań i Rozwoju Nauki w nietypowy sposób pozyskają fundusze na rozwój terapii medycznych. Zapraszają oni na aukcję charytatywną…
Cukrzyca typu 2 jest jedną z najpowszechniejszych chorób metabolicznych, której zapobieganie i opóźnianie wystąpienia jest istotnym elementem zdrowia publicznego. Polskie…