Jak oddać szpik kostny? Czyli Światowy Dzień Dawcy Szpiku

16.09 Obchodzimy Światowy Dzień Dawcy Szpiku. Od roku 2018 liczba potencjalnych dawców wzrosła w Polsce o ponad 56%! Mimo to, co piąty pacjent nie znajduje odpowiedniego dawcy.

Co to jest szpik kostny i komu może uratować życie?

Szpik kostny jest bogato ukrwioną tkanką wewnątrz kości. Największe zasoby szpiku są lokalizowane w jamach szpikowych kości płaskich i długich. W ciele dorosłego człowieka znajduje się średnio około 2,5 kilograma szpiku kostnego.

Główną rolą szpiku kostnego jest wytwarzanie komórek tworzących krew. Dzięki prawidłowemu funkcjonowaniu szpiku kostnego, erytrocyty, leukocyty, trombocyty oraz inne krwinki są w stanie skutecznie przenosić tlen i składniki odżywcze do wszystkich części organizmu oraz zwalczać infekcje i patogeny.

Niestety, pewne rodzaje nowotworów, a także choroby genetyczne, mogą upośledzić zdolność szpiku kostnego do prawidłowego działania i wytwarzania komórek krwi. W takich przypadkach, często jedynym dostępnym leczeniem jest przeszczepienie szpiku kostnego.

Obecnie jest to metoda leczenia ponad 200 nowotworowych i nienowotworowych chorób. Do najczęstszych zalicza się:

białaczki,
chłoniaki,
szpiczaki,
osteomielofibroza,
ciężkie postacie anemii aplastycznej,
wrodzone zaburzenia odporności,
wrodzone niedokrwistości.

Ilu mamy dawców szpiku?

Oddawanie szpiku kostnego w Polsce

Od roku 2018 liczba potencjalnych dawców wzrosła w Polsce o ponad 56% i obecnie w Centralnym Rejestrze Niespokrewnionych Potencjalnych Dawców Szpiku i Krwi Pępowinowej zarejestrowanych jest ponad 2 160 000 potencjalnych dawców (stan na 31.07.2023).

Oddawanie szpiku kostnego na świecie

To niesamowity wynik, biorąc pod uwagę fakt, że liczba dawców na świecie wzrosła jedynie o 13%!

Mimo dużej liczby zarejestrowanych dawców, nadal istnieje potrzeba zarejestrowania się jako potencjalny dawca, ponieważ nie każde krwiotwórcze komórki macierzyste pasują do wszystkich. Aby organizm nie odrzucił przeszczepu, dawca i biorca muszą wykazać zgodność markerów tkankowych HLA, co sprawia, że znalezienie odpowiedniego dawcy jest trudne.

Przeciwwskazania do oddania szpiku kostnego: kto może zostać dawcą?

Zgodnie z polskim prawem, dawcą szpiku może zostać każda zdrowa osoba dorosła, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych. Istnieją jednak pewne przeciwwskazania, takie jak:

cukrzyca,
choroby autoimmunologiczne,
nadciśnienie tętnicze,
alergia,
zarażenie wirusem HIV,
choroby nowotworowe,
przebyty zawał i udar,
otyłość i niedowaga,
uzależnienie od alkoholu, narkotyków i leków.

Jak wygląda proces oddawania szpiku kostnego?

Aby rozpocząć proces, należy zarejestrować się w bazie dawców. Możesz zrobić to przez internet na przykład korzystając ze strony Fundacji DKMS.

Odpowiedz na kilka pytań, aby otrzymać bezpłatny pakiet rejestracyjny. W pakiecie znajdziesz kopertę, pałeczki do wymazu i formularz rejestracyjny. Po otrzymaniu zestawu, przejrzyj załączone informacje, wypełnij formularz i pobierz za pomocą dołączonych pałeczek wymaz ze śluzówki jamy ustnej.

W ciągu kilku tygodni, do 3 miesięcy, wymaz będzie analizowany pod kątem antygenów zgodności tkankowej HLA, a także będą sprawdzone podane przez ciebie dane. Po tym procesie zostaniesz dodany do bazy potencjalnych dawców i otrzymasz informację mailową o zakończeniu procedury.

Poniższa infografika, szczegółowo opisuje wszystkie etapy procesu oddawania szpiku kostnego:

Kiedy zostałeś już dawcą szpiku kostnego: korzyści płynące z oddania szpiku

Właśnie uratowałeś komuś życie. I choć to stanowczo nadrzędny cel, warto wspomnieć o kilku pozytywnych rzeczach, które spotkają Cię jako dawcę.

Zgodnie z kodeksem pracy, jako dawca szpiku otrzymasz dni wolne i pełne wynagrodzenie na czas niezbędnych badań i samej donacji. Po donacji otrzymasz legitymację i odznakę Dawcy Przeszczepu, a jeśli dokonasz donacji po raz drugi, zostaniesz Zasłużonym Dawcą Przeszczepu.

Dawcy przeszczepu mają prawo do bezpłatnych przejazdów komunikacją miejską w wielu miastach Polski, mogą korzystać z ambulatoryjnej opieki zdrowotnej poza kolejnością, a Zasłużeni Dawcy Przeszczepu mają refundowane niektóre grupy leków.

Literatura

https://natu.care/pl/wydarzenia/dzien-dawcy-szpiku

O autorze Redakcja

Cukrzyca.pl, jeden z wiodących portali gromadzący wiedzę o cukrzycy, który powstał z myślą o osobach chorych na cukrzycę szukających wsparcia oraz informacji na temat choroby. Artykuły, poradniki i materiały informacyjne są tworzone przez ekspertów w dziedzinach takich jak: diabetologia, dietetyka, psychologia i edukacja diabetologiczna.