Jesteś niski? Uważaj na cukrzycę typu 2!

Do czynników ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2 zalicza się przede wszystkim: nadwagę i otyłość, występowanie cukrzycy w rodzinie, niski poziom aktywności fizycznej, choroby układu sercowo-naczyniowego, nadciśnienie tętnicze i dyslipidemię. Dodatkowo u kobiet do czynników ryzyka rozwoju tego schorzenia należą: przebycie cukrzycy ciążowej, urodzenie dziecka o masie > 4 kg czy zespół policystycznych jajników (1). Najnowsze wyniki badań opublikowanych we wrześniu na łamach czasopisma ,,Diabetologia” wskazują również na zależność pomiędzy wysokością ciała a ryzykiem rozwoju cukrzycy typu 2. 

Wzrost a ryzyko rozwoju cukrzycy

Do wspomnianego badania przeprowadzonego w Niemczech włączono 2,5 tysiąca osób (z tego 2029 osób niechorujących na cukrzycę) w wieku 35-65 lat. Populacja badana została wybrana w sposób losowy z kohorty ponad 26 tys. osób biorących udział w badaniu European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition (EPIC)-Potsdam. Kohorta ta została poddana 7-letniej obserwacji, w trakcie której u 820 osób zaobserwowano rozwój cukrzycy typu 2. Jednak ostatecznie po uwzględnieniu kryteriów wyłączenia, do dalszej analizy włączono niecałe 700 osób. 

Wyniki przeprowadzonych badań wykazały istnienie odwrotnej zależność pomiędzy wzrostem a ryzykiem wystąpienia cukrzycy. Wyższy wzrost wiązał się z niższym ryzykiem rozwoju tego schorzenia. Na każde 10 cm ryzyko rozwoju cukrzycy zmniejszało się o około 30%.

Silniejszą zależność pomiędzy wzrostem a ryzykiem wystąpienia cukrzycy obserwowano u osób z prawidłową masą ciała, w porównaniu do osób z nadwagą i otyłością. Z kolei uwzględnienie w analizie takich czynników jak: zawartość tłuszczu w wątrobie, stężenie trójglicerydów, adiponektyny i białka C-reaktywnego znacznie osłabiało obserwowaną zależność pomiędzy wysokością ciała a ryzykiem rozwoju cukrzycy typu 2, zwłaszcza w grupie kobiet. Z drugiej strony, takie czynniki jak: występowanie cukrzycy w rodzinie, palenie tytoniu, spożywanie produktów pełnoziarnistych, czerwonego mięsa i słodkich napojów miało jedynie niewielki wpływ na uzyskane wyniki. 

Co ciekawe, długość nóg była także związane z ryzykiem rozwoju tego schorzenia zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Dłuższe nogi wiązały się z niższym ryzykiem rozwoju cukrzycy typu 2. Jednak po uwzględnieniu wpływu całkowitej wysokości ciała zależność ta pozostała istotna tylko w grupie mężczyzn (2).

Jak wzrost może wpływać na ryzyko wystąpienia niektórych schorzeń?

Dokładny mechanizm wyjaśniający w jaki sposób wzrost może być związany z ryzykiem rozwoju cukrzycy nie jest znany. Przypuszcza się jednak, że wyższe osoby mogą charakteryzować się lepszą wrażliwością tkanek na działanie insuliny, a także lepszym funkcjonowaniem komórek β trzustki, co może być związane z mniejszym magazynowaniem tkanki tłuszczowej, zwłaszcza w okolicach jamy brzusznej i wątroby (3, 4, 5). Wykazano także, że osoby niższe mogą charakteryzować się wyższym ryzykiem rozwoju chorób sercowo-naczyniowych co może przekładać się także na wzrost ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2 (2).  

Podsumowanie

Wyniki przeprowadzonych badań sugerują, że niski wzrost może wiązać się z wyższym ryzykiem rozwoju cukrzycy typu 2. Potrzeba jednak dalszych badań, które potwierdzałyby tą zależność aby niski wzrost ostatecznie zaliczyć do czynników ryzyka rozwoju tego schorzenia.

Literatura

1. 2019 Guidelines on the management of diabetic patients. A position of Diabetes Poland. Clin Diabet 2019; 8: 1.
2. Wittenbecher C, Kuxhaus O, Boeing H, Stefan N, Schulze MB. Associations of short stature and components of height with incidence of type 2 diabetes: mediating effects of cardiometabolic risk factors. Diabetologia. 2019 Sep 9.
3. Johnston LW,Harris SB, Retnakaran R, Gerstein HC, Zinman B, Hamilton J, Hanley AJ. Short leg length, a marker of early childhood deprivation, is associated with metabolic disorders underlying type 2 diabetes: the PROMISE cohort study. Diabetes Care. 2013; 36 (11): 3599–3606. 
4. Lawlor DA, Ebrahim S, Davey Smith G. The association between components of adult height and Type II diabetes and insulin resistance: British Women’s Heart and Health Study. Diabetologia. 2002;  45: 1097-1106.
5. Vangipurapu J, Stancakova A, Jauhiainen R, Kuusisto J, Laakso M. Short adult stature predicts impaired β-cell function, insulin resistance, glycemia, and type 2 diabetes in Finnish men. J Clin Endocrinol Metab. 2017; 102: 443–450.

O autorze Małgorzata Jamka

dr n. med.

Absolwentka dietetyki na Uniwersytecie Medycznym w Poznaniu. Autorka publikacji naukowych z zakresu dietetyki i żywienia. Aktywna uczestniczka licznych konferencji naukowych, w tym na szczeblu międzynarodowym.

UDOSTĘPNIJ ARTYKUŁ

udostępnij na facebook-u