Propeptyd oksydazy lizynowej i jego znaczenie w retinopatii cukrzycowej
Czym jest retinopatia cukrzycowa? Retinopatia cukrzycowa to jedno z przewlekłych powikłań cukrzycy, które występuje u większości chorych na tą jednostkę…
Do czynników ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2 zalicza się przede wszystkim: nadwagę i otyłość, występowanie cukrzycy w rodzinie, niski poziom aktywności fizycznej, choroby układu sercowo-naczyniowego, nadciśnienie tętnicze i dyslipidemię. Dodatkowo u kobiet do czynników ryzyka rozwoju tego schorzenia należą: przebycie cukrzycy ciążowej, urodzenie dziecka o masie > 4 kg czy zespół policystycznych jajników (1). Najnowsze wyniki badań opublikowanych we wrześniu na łamach czasopisma ,,Diabetologia” wskazują również na zależność pomiędzy wysokością ciała a ryzykiem rozwoju cukrzycy typu 2.
Wzrost a ryzyko rozwoju cukrzycy
Do wspomnianego badania przeprowadzonego w Niemczech włączono 2,5 tysiąca osób (z tego 2029 osób niechorujących na cukrzycę) w wieku 35-65 lat. Populacja badana została wybrana w sposób losowy z kohorty ponad 26 tys. osób biorących udział w badaniu European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition (EPIC)-Potsdam. Kohorta ta została poddana 7-letniej obserwacji, w trakcie której u 820 osób zaobserwowano rozwój cukrzycy typu 2. Jednak ostatecznie po uwzględnieniu kryteriów wyłączenia, do dalszej analizy włączono niecałe 700 osób.
Wyniki przeprowadzonych badań wykazały istnienie odwrotnej zależność pomiędzy wzrostem a ryzykiem wystąpienia cukrzycy. Wyższy wzrost wiązał się z niższym ryzykiem rozwoju tego schorzenia. Na każde 10 cm ryzyko rozwoju cukrzycy zmniejszało się o około 30%.
Silniejszą zależność pomiędzy wzrostem a ryzykiem wystąpienia cukrzycy obserwowano u osób z prawidłową masą ciała, w porównaniu do osób z nadwagą i otyłością. Z kolei uwzględnienie w analizie takich czynników jak: zawartość tłuszczu w wątrobie, stężenie trójglicerydów, adiponektyny i białka C-reaktywnego znacznie osłabiało obserwowaną zależność pomiędzy wysokością ciała a ryzykiem rozwoju cukrzycy typu 2, zwłaszcza w grupie kobiet. Z drugiej strony, takie czynniki jak: występowanie cukrzycy w rodzinie, palenie tytoniu, spożywanie produktów pełnoziarnistych, czerwonego mięsa i słodkich napojów miało jedynie niewielki wpływ na uzyskane wyniki.
Co ciekawe, długość nóg była także związane z ryzykiem rozwoju tego schorzenia zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Dłuższe nogi wiązały się z niższym ryzykiem rozwoju cukrzycy typu 2. Jednak po uwzględnieniu wpływu całkowitej wysokości ciała zależność ta pozostała istotna tylko w grupie mężczyzn (2).
Jak wzrost może wpływać na ryzyko wystąpienia niektórych schorzeń?
Dokładny mechanizm wyjaśniający w jaki sposób wzrost może być związany z ryzykiem rozwoju cukrzycy nie jest znany. Przypuszcza się jednak, że wyższe osoby mogą charakteryzować się lepszą wrażliwością tkanek na działanie insuliny, a także lepszym funkcjonowaniem komórek β trzustki, co może być związane z mniejszym magazynowaniem tkanki tłuszczowej, zwłaszcza w okolicach jamy brzusznej i wątroby (3, 4, 5). Wykazano także, że osoby niższe mogą charakteryzować się wyższym ryzykiem rozwoju chorób sercowo-naczyniowych co może przekładać się także na wzrost ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2 (2).
Podsumowanie
Wyniki przeprowadzonych badań sugerują, że niski wzrost może wiązać się z wyższym ryzykiem rozwoju cukrzycy typu 2. Potrzeba jednak dalszych badań, które potwierdzałyby tą zależność aby niski wzrost ostatecznie zaliczyć do czynników ryzyka rozwoju tego schorzenia.
Literatura
- 2019 Guidelines on the management of diabetic patients. A position of Diabetes Poland. Clin Diabet 2019; 8: 1.
- Wittenbecher C, Kuxhaus O, Boeing H, Stefan N, Schulze MB. Associations of short stature and components of height with incidence of type 2 diabetes: mediating effects of cardiometabolic risk factors. Diabetologia. 2019 Sep 9.
- Johnston LW,Harris SB, Retnakaran R, Gerstein HC, Zinman B, Hamilton J, Hanley AJ. Short leg length, a marker of early childhood deprivation, is associated with metabolic disorders underlying type 2 diabetes: the PROMISE cohort study. Diabetes Care. 2013; 36 (11): 3599–3606.
- Lawlor DA, Ebrahim S, Davey Smith G. The association between components of adult height and Type II diabetes and insulin resistance: British Women’s Heart and Health Study. Diabetologia. 2002; 45: 1097-1106.
- Vangipurapu J, Stancakova A, Jauhiainen R, Kuusisto J, Laakso M. Short adult stature predicts impaired β-cell function, insulin resistance, glycemia, and type 2 diabetes in Finnish men. J Clin Endocrinol Metab. 2017; 102: 443–450.
O autorze
dr n. med.
Absolwentka dietetyki na Uniwersytecie Medycznym w Poznaniu. Autorka publikacji naukowych z zakresu dietetyki i żywienia. Aktywna uczestniczka licznych konferencji naukowych, w tym na szczeblu międzynarodowym.
