Cukrzyca to choroba przewlekła i wielu pacjentów zastanawia się, czy da się ją wyleczyć. Obecnie prowadzone są badania w tym kierunku, opisuje się również przypadki odstawienia leków. Niestety, póki co, stosowane lekarstwa potrafią skutecznie leczyć cukrzycę, jednak nie potrafią jej wyleczyć. Czy kiedyś będzie to możliwe? W niniejszym artykule podjęto próbę odpowiedzi na to pytanie.
Wyleczenie, a remisja?
Zdarza się, że krótko po zachorowaniu pacjent, który jest leczony insuliną na jakiś czas może zmniejszyć dawki lub nawet ją odstawić. Czy to oznacza wyleczenie? Otóż, w cukrzycy można wyróżnić stan, który określa się remisją. Jest to czas, w którym trzustka zaczyna na nowo produkować insulinę. Należy jednak pamiętać, że remisja nie jest równoznaczna z wyleczeniem, ponieważ możliwy jest “nawrót” choroby, co oznacza, że za jakiś czas będą potrzebne większe dawki insuliny.
W cukrzycy możemy wyróżnić remisję częściową, bądź ciągłą. Remisja częściowa występuje wtedy, kiedy stężenie glukozy jest charakterystyczne dla stanów przedcukrzycowych przez co najmniej jeden rok (hemoglobina glikowana poniżej 6,5%, glikemia na czczo 100–125 mg/dl), natomiast remisja całkowita definiowana jest wówczas, kiedy wartości glukozy we krwi nie przekraczają norm dla osób zdrowych przez co najmniej jeden rok. Jeżeli remisja utrzymuje się przez co najmniej okres 5 lat, wówczas mówimy o remisji długotrwałej (1). W tym czasie pacjenci z cukrzycą typu 1 nadal powinni stosować insulinę, aby nie obciążać trzustki, natomiast pacjenci z cukrzycą typu 2 powinni utrzymać prawidłowy styl życia (dietę i aktywność fizyczną).
Jak uzyskać remisję cukrzycy typu 2?
Wykazano, że redukcja masy ciała i zwiększenie aktywności fizycznej zmniejsza insulinooporność, która jest przyczyną cukrzycy typu 2. Wskazuje się również na to, że redukcja masy ciała u pacjentów otyłych poprzez operacje bariatryczne (leczące otyłość chirurgicznie) znacznie poprawia glikemię i może doprowadzić do długotrwałej remisji choroby, a utrzymanie jej zależy od późniejszego stylu życia pacjenta. Jednakże ze względu na możliwe powikłania, operacje te stosowane są tylko w nielicznych przypadkach, dlatego zmniejszenie masy ciała u pacjentów z cukrzycą typu 2 powinno się odbywać poprzez zmianę stylu życia.
Dzięki temu możliwe jest zmniejszenie dawki leków, a we wczesnych etapach cukrzycy typu 2, nawet odstawienie ich (2). Profesor Czupryniak, kierownik Kliniki Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, podkreśla, że jeżeli skutecznie będziemy walczyć z nadwagą, czy otyłością, wówczas będziemy potrafili skutecznie leczyć cukrzycę typu 2, ponieważ jest ona powikłaniem nadmiernej masy ciała (3).
Badania nad wyleczeniem cukrzycy typu 1
W cukrzycy typu 1 badania koncentrują się na tym, aby zastąpić nieprawidłowo funkcjonującą trzustkę nowym organem. W tym, celu badania prowadzono nad przeszczepem trzustki, działaniem komórek macierzystych (własnych komórek, które mogą się przekształcić w dowolną nową komórkę), trzustką bioniczną i sztuczną trzustką.
Przeszczep trzustki jest problematyczny ze względu na brak dawców, a także na wysokie ryzyko powikłań i potrzebę zażywania leków immunosupresyjnych (4). Ze względu na to zaczęto rozważać przeszczep własnych komórek, które miałyby przejąć rolę zniszczonych komórek trzustki. Jednakże póki co przeprowadzono badania tylko na zwierzętach. Niestety, tutaj również istnieje kilka ograniczeń. Metoda ta jest skuteczna tylko we wczesnych stadiach cukrzycy typu 1 oraz nie może być stosowana jeżeli wystąpiła kwasica ketonowa. Jednak głównym problem jest fakt, że komórki macierzyste mają zdolność do nowotworzenia (5).
Kolejną próbą w leczeniu cukrzycy jest trzustka bioniczna. Bioniczna, czyli z komórek zwierzęcych i poddana indywidualnym zmianom, co zmniejsza ryzyko powikłań, w porównaniu do przeszczepu “trzustki obcej”. Innym rozwiązaniem jest sztuczna trzustka (zamknięta pętla), która reguluje poziom glikemii, a pacjent decyduje tylko o insulinie okołoposiłkowej. O wielokierunkowości badań świadczy również koncepcja insuliny w tabletkach, która znacznie poprawiłaby jakość życia chorych i ograniczyłaby ryzyko powikłań spowodowanych wstrzykiwaniem insuliny.
A więc kiedy cukrzyca będzie wyleczalna?
Na to pytanie nie można odpowiedzieć jednoznacznie, ponieważ istnieje potrzeba dalszych badań. Obecne badania są zbyt krótkotrwałe, na niewielkich grupach ludzi, bądź przeprowadzone tylko na zwierzętach, jednakże wskazują istotną drogę do możliwości wyleczenia cukrzycy. Możliwe, że w niedalekiej przyszłości cukrzyca będzie wyleczalna, ponieważ cały czas poszukiwane są nowe rozwiązania, bądź udoskonalane już istniejące.
