Cukrzyca a zmiany klimatyczne: Jak globalne trendy wpływają na dostęp do leczenia i diety?
Zmiany klimatyczne mają coraz większy wpływ na zdrowie publiczne, a osoby zmagające się z cukrzycą są szczególnie narażone na ich…
Liczba chorych na cukrzycę stale wzrasta. Mimo licznych działań edukacyjno-żywieniowych podejmowanych na całym świecie, według danych WHO, liczba chorych na cukrzycę typu 1 i 2 wzrosła ze 108 milionów w 1980 roku do 422 milionów w roku 2014 i wciąż rośnie (1). Warto więc zastanowić się, dlaczego choć wiemy o niej coraz więcej, wciąż nas pokonuje?
Mało kto zastanawiając się nad potencjalnymi czynnikami zwiększającymi ryzyko zachorowania na cukrzycę wymienia odpowiednią długość i jakość snu. Najczęściej cukrzyca typu 2 kojarzy nam się z nieodpowiednią dietą (obfitującą w nadmiar energii i cukrów prostych) oraz mało aktywnym trybem życia. Okazuje się jednak, że zachowanie higieny snu jest równie ważne.
Badania naukowe dowodzą, że zarówno zbyt krótki, jak i zbyt długi czas snu sprzyja rozwojowi cukrzycy typu 2. Najniższe ryzyko zachorowania obserwuje się u osób, które sypiają od 7 do 8 godzin na dobę (2). Zbyt krótki sen określany jest zwykle jako trwający poniżej 6 godzin, a zbyt długi – powyżej 9. Ryzyko cukrzycy typu 2 wzrasta o 9% z każdą nieprzespaną godziną (3). Proces snu wpływa bowiem na gospodarkę hormonalną. Stymuluje między innymi uwalnianie tzw. hormonów “głodu i sytości”, czyli greliny i leptyny. Krótki sen skutkuje podwyższeniem stężenia tych hormonów (4). Zatem już po jednej nieprzespanej nocy możemy spodziewać się, że nasz organizm będzie domagał się zwiększonej podaży pokarmu. To z kolei w dłuższym okresie czasu może spowodować zwiększenie masy ciała, nadwagę lub otyłość i w konsekwencji zaburzenia metaboliczne. Nawet krótkotrwałe ograniczenia snu mogą obniżać wrażliwość tkanek na działanie insuliny, co jest szczególnie istotne w kontekście rozwoju cukrzycy typu 2, a ponadto mogą podwyższać poranne stężenie kortyzolu we krwi (potocznie zwanego hormonem “stresu”) (5).
Nie tylko długość snu jest istotna. Powinniśmy zadbać również o jego jakość. Wielu badaczy przewiduje, że osoby śpiące zbyt długo (tj. powyżej 9 godzin na dobę) rekompensują sobie w ten sposób słabą jakość snu. Obniżać ją mogą pojawiające się w nocy zaburzenia snu takie jak bezsenność czy bezdech senny. Udowodniono, że lekki, fragmentaryczny sen,
z epizodami wybudzania co około 90 minut u dorosłych, zdrowych młodych mężczyzn prowadził do obniżonego wydzielania tzw. hormonów sytości. W dłuższym okresie czasu, zmniejszone wydzielanie tych substancji, sprzyja rozwojowi insulinooporności, a następnie – cukrzycy typu II.
Największym problemem, na który często nie mamy wpływu, wydaje się być praca zmianowa. Wiąże się ona ze zmienioną ekspozycją na światło, zmianą pór spożywania posiłków i natężoną aktywnością fizyczną w godzinach nocnych. Wszystkie te czynniki zaburzają tzw. rytmy okołodobowe (których klasycznym przykładem jest rytm snu i czuwania). Badania przeprowadzone na modelach zwierzęcych pokazały, że już po zaledwie 10 tygodniach takich zmian, wystąpiły znaczące zaburzenia wydzielania insuliny w odpowiedzi na stężenie glukozy i szybsza utrata komórek beta trzustki, które odpowiadają za jej wydzielanie (6).
Podsumowując, myśląc o zdrowym stylu życia w kontekście prewencji cukrzycy typu 2, oprócz zdrowej diety i aktywności fizycznej, należy zadbać także o efektywny sen. Jak to zrobić? Przede wszystkim zacznijmy od zaplanowania jego długości (starajmy się sypiać regularnie, mniej więcej 7-8 godzin). Warto pomyśleć także o odpowiednim otoczeniu, czyli zapewnić sobie ciszę i spokój, wyłączyć wszystkie źródła światła, które mogłyby nas wybudzać. Tych kilka małych zmian może znacząco wpłynąć na nasz sen, a tym samym przyczynić do zachowania zdrowia.
Zmiany klimatyczne mają coraz większy wpływ na zdrowie publiczne, a osoby zmagające się z cukrzycą są szczególnie narażone na ich…
Podróżowanie to pasja, która łączy ludzi na całym świecie, jednak dla osób z cukrzycą może stanowić wyzwanie. Odpowiednie przygotowanie i…
Dieta DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension) to jeden z najbardziej rekomendowanych planów żywieniowych w profilaktyce i leczeniu nadciśnienia tętniczego….
Wybitni eksperci przedstawią najważniejsze zmiany i doniesienia z ostatniego trudnego, pandemicznego roku oraz nakreślą rys historyczny i rozwój diabetologii od…
Badacze z Uniwersytetu Indiana w USA przeprojektowali cząsteczkę insuliny. Uczeni zmienili jej strukturę tak, aby reagowała na obecność w organizmie…
Kojarzone głównie z funkcją wydalniczą, w rzeczywistości odpowiadają za wiele więcej obszarów i funkcji organizmu. Kiedy chorują, nie bolą, ale…