Indeks insulinowy: czy to lepszy sposób kontrolowania insuliny?
Czym jest insulina i jaka jest jej rola w organizmie? Insulina jest hormonem produkowanym przez komórki β wysp trzustki. Rolą…
Rodzaje insulin: jaką insulinę wybrać?
W warunkach fizjologii insulina jest wydzielana przez trzustkę do krążenia wrotnego. Wstrzyknięcia insuliny dokonywane są do tkanki podskórnej i po pewnym czasie insulina przechodzi do krwiobiegu ogólnego.
Rodzaje insulin
Produkcja insulin o różnym profilu działania powoduje, że naśladują one wczesny wyrzut insuliny w odpowiedzi na bodziec pokarmowy (insuliny krótkodziałające), bądź jej wydzielanie podstawowe w okresie między posiłkami (insuliny o przedłużonym działaniu) lub łączą w sobie dwa te mechanizmy jednocześnie (mieszanki insulinowe).
Początkowo insulina była produkowana metodą ekstrakcji trzustek zwierzęcych (wołowych i wieprzowych). Insuliny zwierzęce różniły się nieznacznie budową od insuliny ludzkiej, ale zachowywały podobną aktywność w obniżaniu glikemii. Ich stosowanie powodowało więcej alergii i odczynów poinsulinowych.
Insulina ludzka
Obecnie insulinę produkuje się głównie metodą rekombinacji DNA o budowie identycznej z białkiem ludzkim. Na rynku polskim dostępne są zarówno krótkodziłające (Gensulin R, Actrapid, Humulin R, Polhumin R), o pośrednim czasie działania (Gensulin N, Insulatard, Humulin N, Polhumin N) jak i gotowe mieszanki insulin ludzkich.
Analogi insuliny
Jest to zmodyfikowana metodami inżynierii genetycznej insulina (najczęściej o nieznacznie zmienionym składzie aminokwasowym). Posiadają one w porównaniu od insuliny ludzkiej zmieniony profil wchłaniania i czas działania.
Analogi szybkodziałające (Humalog, NovoRapid, Apidra)
Różnią się od ludzkich insulin krótkodziałających szybszym początkiem działania i wcześniejszym uzyskaniem maksymalnej aktywności, za to mają krótszy okres działania.
Działanie to zmniejsza ryzyko wystąpienia hipoglikemii poposiłkowej, wymaga jednak podawania insuliny do każdego posiłku (również przekąsek).
Analogi długodziałające (Levemir, Lantus)
Są preparatami, które charakteryzują się stabilnym, dłuższym i bezszczytowym profilem działania w porównaniu do ludzkich insulin o przedłużonym działaniu. Ten efekt potencjalnie zmniejsza ryzyko niedocukrzenia szczególnie w godzinach nocnych i poprawia komfort życia.
Mieszanki insulinowe
Są to gotowe fabrycznie przygotowane mieszanki insulin o krótkim i pośrednim czasie działania (mieszanki ludzkie) lub analogu szybkodziałającego (mieszanki analogowe).
Leczenie mieszankami insulinowymi zarezerwowane jest praktycznie dla osób z cukrzycą typu 2, które wymagają leczenia insuliną. Nie powinny być stosowane poza nielicznymi wyjątkami w cukrzycy typu 1, dla których najbardziej odpowiednim modelem jest intensywna insulinoterapia za pomocą insuliny długo- i krótkodziałającej.
Nazwa mieszanek insulinowych jest często skonstruowana tak, że liczba np. 30-40-50 lub M3-M5 mówi o procencie krótkodziałającej insuliny w mieszance.
Przykład: Mixtard 30, Gensulin M30, Polhumin Mix 30, Humulin M3 świadczy o 30% zawartości insuliny o szybkim (okołoposiłkowym) profilu działania natomiast 70% insuliny o pośrednim czasie działania (2).
Literatura
1. Sieradzki J. (red). Cukrzyca. Tom 1-2. Warszawa: Wydaw. Via Medica, 2016.
2. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2018. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Diabetologia Kliniczna. 2018; 4(1):1-92.
O autorze
dr n. med.
Diabetolog, endokrynolog, specjalista chorób wewnętrznych. Adiunkt w Klinice Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. Autorka licznych publikacji naukowych w dziedzinie diabetologii i endokrynologii.
