Dieta DASH dla osób z cukrzycą
Dieta DASH dla osób z cukrzycą: Korzyści i Zalety Dieta DASH, czyli Dietary Approaches to Stop Hypertension, cieszy się dużym…
Skuteczność leczenia cukrzycy w dużej mierze jest uzależniona od umiejętności samokontroli i zaangażowania pacjenta w sposób leczenia. Z tego względu ciągle poszukuje się skutecznych i tanich metod, które w istotny sposób mogłyby zwiększyć poziom samokontroli wśród osób chorujących na cukrzycę. Jak się okazuje, dużą skuteczność w tym zakresie mogą wykazywać… SMSy.
Czym jest proces samokontroli?
Samokontrola to wszystkie działania podejmowane przez diabetyka w celu oceny i normalizacji wyrównania metabolicznego choroby (a tym samym stężenia glukozy) i jej ewentualnych powikłań oraz aktywna kontrola szeroko pojętego własnego stanu zdrowia i stylu życia m.in. poprzez dietę i wysiłek fizyczny.
Rodzaje samokontroli
Samokontrolę możemy podzielić na:
- samokontrolę bierną – czyli zbieranie i analiza danych istotnych dla kontroli stanu zdrowia pacjenta;
- samokontrolę czynną – czyli stwarzanie sytuacji mających na celu poszerzenie samokontroli biernej, np. w przypadku pacjentów leczonych metodą intensywnej funkcjonalnej insulinoterapii – poprzez dostosowywanie dawek insuliny przed posiłkiem do aktualnego stężenia glukozy w surowicy krwi oraz ilości wymienników węglowodanowych (WW) zawartych w posiłku lub do planowanej aktywności fizycznej.
Metody samokontroli cukrzycy
W przypadku cukrzycy, do szeroko pojętych metod samokontroli zalicza się:
- regularne monitorowanie stężenia glukozy we krwi;
- prowadzenie dzienniczka samokontroli;
- oznaczanie stężenia glukozy i ciał ketonowych w moczu;
- systematyczne wykonywanie pomiarów ciśnienia tętniczego;
- monitorowanie masy ciała;
- regularne wykonywanie innych badań kontrolnych;
- właściwa pielęgnacja stóp;
- uczęszczanie na wizyty do poradni diabetologicznej;
- edukacja na temat choroby, samokontroli, diety i aktywności fizycznej;
- dbałość o dietę i sposób żywienia;
- regularne podejmowanie aktywności fizycznej (1).
Zdaniem badaczy pomocną metodą w kontrolowaniu glikemii może się okazać także wysyłanie SMSów.
Czy SMSy mogą pomóc w normalizacji glikemii?
Wyniki badań prowadzonych przez chińskich naukowców wykazały, że krótkie motywacyjne wiadomości tekstowe mogą pomóc pacjentom w utrzymaniu prawidłowych poziomów glikemii.
Wyniki wspomnianych badań, opublikowane zostały w bieżącym roku (2019) na łamach czasopisma „Circulation: Cardiovascular Quality and Outcome”. Samo badanie było natomiast prowadzone w okresie od sierpnia 2016 roku do kwietnia 2017 roku. W badaniu tym wzięło udział ponad 500 mieszkańców Chin chorujących jednocześnie na cukrzycę i chorobę wieńcową. Średnia wieku populacji badanej wyniosła około 59 lat. 17,5% populacji stanowiły kobiety.
Grupa badana została losowo podzielona na dwie podgrupy: grupę interwencyjną i grupę kontrolną. Grupa interwencyjna otrzymywała tygodniowo 6 krótkich wiadomości tekstowych o charakterze motywacyjnym lub edukacyjnym. Łącznie jeden pacjent w ciągu całego okresu interwencyjnego otrzymał 155 wiadomości tekstowych. Wiadomości te koncentrowały się na różnych czynnikach, w tym na monitorowaniu stężenia glukozy, kontrolowaniu wartości ciśnienia tętniczego, a także poradach dotyczących diety i aktywności fizycznej oraz przyjmowania leków. Z kolei grupa kontrolna, oprócz standardowej opieki zdrowotnej, otrzymywała 2 wiadomości tekstowe tygodniowo z podziękowaniem za udział w prowadzonym badaniu. Wszystkie SMSy były wysyłane w sposób losowy o godzinie 9:00, 12:00 lub 19:00.
Przykład wiadomości tekstowej wysłanej do uczestników badania z grupy interwencyjnej:
“Boisz się zbadać poziom glukozy we krwi, ponieważ to boli? Spróbuj wykonać nakłucie na bokach palców lub obróć palce, co może pomóc w zmniejszeniu bólu”.
Czas trwania okresu interwencyjnego w tym badaniu wyniósł 6 miesięcy. Po tym czasie w grupie interwencyjnej w porównaniu do grupy kontrolnej zaobserwowano istotne obniżenie poziomu hemoglobiny glikowanej – HbA1c oraz stężenia glukozy na czczo. W grupie badanej stężenie HbA1c zmalało o 0,2% a w grupie kontrolnej wzrosło o 0,1%. Z kolei różnica w średnich stężeniach glukozy na czczo pomiędzy grupą badaną i kontrolną wyniosła około 10 mg/dl. Nie zaobserwowano natomiast różnic pomiędzy grupami w zakresie wartości ciśnienia tętniczego, wskaźnika masy ciała oraz stężenia cholesterolu w surowicy krwi.
Jak przydatność wysyłanych SMSów oceniali diabetycy?
Ponad 90% uczestników badania zadeklarowało, że wysyłane wiadomości tekstowe były dla nich bardzo pomocne i użyteczne. Ponadto, około 80% badanych deklarowało, że zapoznało się z treścią przynajmniej 75% przesłanych wiadomości. Co więcej, duża część uczestników badania zapisała otrzymane wiadomości w telefonie, żeby w przyszłości móc do nich wrócić, a około 94% badanych wyraziło chęć otrzymywania podobnych wiadomości po zakończeniu badania z uwagi na ich wysoką wartość edukacyjną (2).
Podsumowanie
Wyniki uzyskane przez chińskich naukowców wykazały, że SMS może być skuteczną formą interwencji, która w sposób istotny wpłynie na proces samokontroli i zaangażowanie pacjenta w proces leczenia, co może przekładać się na stopień wyrównania choroby. Potrzebne są jednak dalsze badania, aby ostatecznie zweryfikować skuteczność tej metody. Z pewnością natomiast niezwykłą jej zaletą jest prostota, łatwość wdrożenia oraz niski koszt.
Zacznij skutecznie zarządzać swoją cukrzycą!
Literatura
- Tobiaszewska M, Głowińska-Olszewska B, Łuczyński W, Bossowski A. Współczesne metody samokontroli oraz ich zastosowanie u dzieci i młodzieży z cukrzycą typu 1. Problemy Pielęgniarstwa. 2011; 19 (4): 557-565.
- Huo X, Krumholz HM, Bai X, Spatz ES, Ding Q, Horak P, Zhao W, Gong Q, Zhang H, Yan X, Sun Y, Liu J, Wu X, Guan W, Wang X, Li J, Li X, Spertus JA, Masoudi FA, Zheng X. Effects of mobile text messaging on glycemic control in patients with coronary heart disease and diabetes mellitus. Circ Cardiovasc Qual Outcomes. 2019; 12 (9): e005805.
O autorze
dr n. med. 
Absolwentka dietetyki na Uniwersytecie Medycznym w Poznaniu. Autorka publikacji naukowych z zakresu dietetyki i żywienia. Aktywna uczestniczka licznych konferencji naukowych, w tym na szczeblu międzynarodowym.
