CGM a FGM – czym się różnią te systemy do monitorowania glikemii?

fgm a cgm czym się różnią systemy do monitorowania glikemii

Istnieją systemy do ciągłego monitorowania glikemii w czasie rzeczywistym (CGM-RT) oraz metodą „flash” (FGM), czyli poprzez skanowanie sensora samodzielnie. Stają się one standardem kontroli cukrzycy leczonej intensywną insulinoterapią. Czym się one różnią? Komu wystarczy FGM, a kiedy konieczny staje się monitoring całodobowy wyposażony w alarmy?

Systemy do monitorowania glikemii to coś więcej niż samokontrola bez konieczności nakłuwania opuszek palców. Do ich głównych zalet należą:

Pełny wgląd w glikemię 24 godziny na dobę – w każdej chwili możemy sprawdzić, jaki mamy poziom glukozy we krwi
Strzałki trendu – obrazują tempo i kierunek zmian glikemii, uzupełniając informację o stężeniu glukozy
Alarmy ostrzegające o hipo i hiperglikemii (CGM-RT) – które chronią przed skrajnymi wartościami oraz zapewniają pacjentom poczucie bezpieczeństwa, w tym również w czasie snu
Alarmy prewencyjne, które pozwalają z wyprzedzeniem zareagować na zbliżające się niedocukrzenie

Monitoring glikemii ułatwia kontrolę nad cukrzycą, pozwala osiągnąć lepsze wyrównanie choroby oraz daje duże poczucie bezpieczeństwa w codziennym funkcjonowaniu z cukrzycą.

CGM a FGM – podobieństwa i różnice

Czym jest CGM?

CGM (continuous glucose monitoring) to inaczej ciągły pomiar glikemii, którego odczyt odbywa się w czasie rzeczywistym, bez konieczności dodatkowych działań ze strony pacjenta. System składa się z trzech elementów – sensora, transmitera oraz czytnika.

Sensor dokonuje pomiarów glikemii, a transmiter (inaczej nadajnik) przesyła dane z tych pomiarów do czytnika. W zależności od marki oraz konkretnego systemu, rolę czytnika może pełnić pompa insulinowa, telefon lub odrębne urządzenie.

Dostępne w Polsce CGM-y to:

Dexcom G6
Guardian Link 3/ Guardian Link 4 – systemy zintegrowane z pompami insulinowymi Medtronic
Guardian Connect – system Medtronic niezależny od pompy insulinowej
Eversense E3

Czym jest FGM?

FGM (flash glucose monitoring) to system pomiaru glikemii, który odbywa się przez zbliżenie czytnika do sensora.

Jest to zatem sposób pomiaru, który wymaga zaangażowania pacjenta. Na tej zasadzie działa FreeStyle Libre firmy Abbott. Przez to, że transfer danych z sensora do czytnika w tym przypadku nie odbywa się w sposób automatyczny, nie możemy nazwać tego systemu ciągłym. Niezbędne jest błyśnięcie czytnikiem przed sensorem, żeby możliwy był odczyt glikemii.

Flash Glucose Monitoring dokonuje pomiarów na bieżąco, ale nie są one sczytywane w czasie rzeczywistym, dlatego system FreeStyle Libre nie posiada alarmów informujących o zbyt niskim lub zbyt wysokim stężeniu cukru we krwi.

Jak często sensor mierzy poziom glukozy?

W obydwu przypadkach (CGM i FGM) najważniejszą składową systemu jest sensor, który umieszczany jest w tkance podskórnej. Pomiar glikemii odbywa się w płynie śródtkankowym.

W systemie CGM glikemia mierzona jest w sensorze co 5 minut i z taka częstotliwością jest przesyłana przez transmiter do czytnika, który przez 24 godziny na dobę pokazuje jej zaktualizowaną wartość. Transfer danych odbywa się dzięki modułowi Bluetooth. Na wyświetlaczu pojawia się aktualny wynik glikemii oraz wykres, obrazujący zmianę poziomu glikemii na przestrzeni ostatnich godzin. Obok wartości liczbowej glikemii widoczne są strzałki (trendy) wskazujące dynamikę zmian.

FreeStyle Libre (FGM) nie wymaga dodatkowego transmitera, jest on wbudowany w sensor, jednak nie przesyła on danych automatycznie, a dopiero po zeskanowaniu sensora. Sensor z czytnikiem komunikuje się za pomocą technologii NFC (Near Fild Communication), czyli komunikacji bliskiego pola. Bazuje ona na radiowym, bezprzewodowym transferze danych na odległość do 20 cm. Sensor gromadzi informacje z ośmiu godzin. Dlatego należy skanować sensor co najmniej co osiem godzin, aby wykres glikemii na czytniku był ciągły. Sensor FreeStyle Libre mierzy i aktualizuje w pamięci odczyty z częstotliwością co 15 minut.

W momencie zbliżenia czytnika do sensora uzyskujemy nie tylko wartość aktualnej glikemii, ale także wykres obrazujący jej zmiany w czasie oraz strzałkę, wskazującą na aktualny trend glikemii.

Jak dokładne są systemy CGM/FGM?

Wartość systemu do monitorowania glikemii mierzy się precyzją jego pomiarów. A tę określa wskaźnik MARD (mean absolute relative difference). MARD to miara błędu, wskazuje na odsetek pomiarów, które odbiegają od faktycznej glikemii, ale w stopniu nie stanowiącym zagrożenia dla zdrowia i życia użytkownika. Im niższa jest jego wartość tym lepiej. Wartości wskaźnika MARD wszystkich dostępnych obecnie systemów jest do siebie zbliżona.

Główne cechy sensorów CGM/FGM zawiera poniższa tabela:

	MARD	Czas działania sensora*	Kalibracja	Alarmy	Trendy
Dexcom G6	9%	10 dni	nie	tak	tak
Eversense	8,5%	6 miesięcy	Tak, raz dziennie	tak	tak
FreeStyle Libre	9,5%	14 dni	nie	nie	tak
Guardian Link 3	8,7%	7 dni	Tak, 3-4 razy w ciągu doby	tak	tak
Guardian Link 4	8,7%	7 dni	nie	tak	tak (1)

*szacowany czas działania, który podaje producent

Kiedy diabetykom przydają się strzałki trendów?

Doświadczeni użytkownicy systemów CGM i FGM bardzo cenią sobie strzałki trendów. To dzięki nim jesteśmy w stanie zapobiegać hipo i hiperglikemiom.

Dla przykładu, jeśli sensor wskazuje nam na glikemię rzędu 80 mg/dl, ale jednocześnie strzałka trendu biegnie pionowo w dół możemy zawczasu spożyć dodatkowe węglowodany i w ten sposób nie dopuścić do hipoglikemii. Podobnie, jeśli dwie godziny po podaniu korekty, glikemia nadal jest podwyższona, ale strzałka trendu jest pionowo w dół, oznacza to, że korekta nadal działa i nasza glikemia jeszcze się obniża. Jeśli w tej sytuacji mielibyśmy strzałkę poziomą, jest to dla nas sygnał, że warto dodać jeszcze nieco insuliny na korektę, ponieważ wcześniejsza dawka wprawdzie cukier obniżyła, ale nie na tyle, ile byśmy oczekiwali.

Kiedy kalibrować systemy CGM?

Niektóre systemy do ciągłego monitorowania glikemii wymagają kalibracji. Polega ona na wykonaniu badania stężenia cukru glukometrem oraz wprowadzeniu wyniku pomiaru do czytnika. Dzięki temu system weryfikuje się ze wskazaniami glukometru i jeśli w pomiarach pojawiają się znaczne rozbieżności, niweluje je biorąc za punkt odniesienia wynik badania z krwi.

Kalibracja powinna być wykonywana w warunkach stabilnej glikemii, czyli najkorzystniej jest ją robić na czczo lub 2 godziny po posiłku.

Obecnie kalibracji wymagają starszej generacji systemy firmy Medtronic: Guardian Link 3 oraz Guardian Connect, a także system Eversense, którego żywotność wynosi aż 6 miesięcy, i po 3 tygodniach użytkowania zalecane jest kalibracja raz dziennie.

Systemy do monitorowania glikemii, które nie wymagają kalibracji to Dexcom G6, Guardian Link 4 oraz FreeStyle Libre. Warto dokonać kalibracji sprzętu, jeśli zauważymy, że sensor przekłamuje wyniki. Tak może się zdarzyć, kiedy przedłużymy żywotność czujnika ponad standardowy czas jego pracy.

Jakie systemy do monitorowania glikemii mamy w Polsce?

Firma Medtronic oferuje systemy CGM kompatybilne z pompą insulinową – dane z czytnika przesyłane są bezpośrednio do pompy. Odczyt glikemii w czasie rzeczywistym sprawia, że najnowszy system Medtronic MiniMed 780G to już praktycznie system zamkniętej pętli. Bazując na wskazaniach sensora pompa insulinowa:

modyfikuje insulinę bazalną
wstrzymuje podawanie insuliny przy ryzyku hipoglikemii
wznawia podawania insuliny, kiedy cukier się ustabilizuje

Jedynym „obowiązkiem” pacjenta jest wprowadzanie danych na temat ilości wymienników węglowodanowych w spożywanych posiłkach.

Współpraca pozostałych modeli pomp firmy Medtronic z sensorem jest mniej zaawansowana, ale standardem jest w nich hipoblokada, czyli wstrzymanie podawania insuliny w momencie, kiedy dane z czujnika wskazują na zbliżającą się hipoglikemię.

W portfolio firmy Medtronic znajduje się także system do ciągłego monitorowania glikemii niezależny od pompy insulinowej. Nosi on nazwę Guardian Connect. W systemie tym rolę czytnika spełnia iPhone lub iPod Touch. Pozostałe elementy systemu to sensor Enlite, nadajnik Guardian Connect, aplikacja Guardian Connect oraz aplikacja Carelink Personal.

CGM firmy Dexcom nie jest kompatybilny z żadną pompą insulinową dostępną w Polsce. Rolę czytnika pełni telefon, ale dzięki temu może on być używany z każdą pompą insulinową, a także przez diabetyków podających insulinę za pomocą penów. Warto zaznaczyć, że zasięg transmisji z nadajnika do odbiornika wynosi w tym przypadku aż 6 metrów (w przypadku systemu MiniMed – 1,8 metra).

FGM – Flash Glucose Monitoring reprezentuje system FreeStyle Libre firmy Abbott. Podobnie jak Dexcom może być stosowany z każdą pompą insulinową oraz przy terapii penowej. Rolę czytnika pełni telefon.

Czujniki Dexcom oraz FSL są wykorzystywane do tworzenia „zamkniętych pętli” samodzielnie przez pacjentów.

Jaki system do monitorowania glikemii wybrać?

Na to pytanie nie sposób odpowiedzieć jednoznacznie. Należy zastanowić się nad indywidualnymi potrzebami pacjenta:

Osoby z nieświadomością hipoglikemii, czyli mające zaburzone odczuwanie spadków cukru powinny postawić na system CGM-RT, bo w tym przypadku kluczowe są alarmy chroniące przed niedocukrzeniem
Alarmy są niezbędne także w samokontroli małych dzieci, u których wyzwaniem jest duża i szybka zmienność glikemii oraz problemy z komunikacją samopoczucia, które może wskazywać na niedocukrzenie.
Zmienność glikemii zależy w dużym stopniu od rodzaju insulinoterapii. U osób z cukrzycą typu 2, które stosują wyłącznie insulinę bazową będzie ona mniejsza niż u pacjentów na intensywnej insulinoterapii. W tym pierwszym przypadku wystarczający może okazać się system FreeStyle Libre, bo ryzyko niedocukrzeń jest mniejsze. Jeśli pacjent dodatkowo dobrze rozpoznaje objawy niedocukrzenie, alarmy nie są dla niego kluczowe.
U osób bardzo aktywnych fizycznie, dobrym wyborem jest sensor umieszczany pod skórą, w przypadku którego nie trzeba pilnować czasu spędzanego w wodzie, ani nie ma ryzyka wyrwania go podczas aktywności.

Warto również wziąć pod uwagę czynniki takie jak:

jak łatwość aplikacji sensora czy
reakcje skóry na klej danego producenta.

Do najłatwiejszych w zakładaniu zalicza się sensory Dexcom i FSL. Sensory Medtronica są nieco bardziej wymagające, a w przypadku czujnika Eversence, umieszczanego podskórnie, konieczna jest pomoc lekarza lub pielęgniarki.

Inne narzędzia dla diabetyków

Pobierz za darmo naszą aplikację Cukrzyca.pl

Aplikacja Cukrzyca.pl to darmowa aplikacja dla cukrzyków, z którą użytkownik dostaje od naszych dietetyków dopasowany plan diety, zintegrowany kalkulator insuliny oraz dziennik samokontroli z wynikami badań, historią poziomów glikemii. Dodatkowo w tej aplikacji dla diabetyków znajdziecie moduł motywacji, z naszymi eksperckimi treściami zarówno w formie tekstowej, jak i spotkań audio z coachami, oraz medytacje, które obniżą Was poziom stresu.

Literatura

https://diabetyk24.pl/blog-section/cgm-fgm-porownanie-sensorow

O autorze Redakcja

Cukrzyca.pl, jeden z wiodących portali gromadzący wiedzę o cukrzycy, który powstał z myślą o osobach chorych na cukrzycę szukających wsparcia oraz informacji na temat choroby. Artykuły, poradniki i materiały informacyjne są tworzone przez ekspertów w dziedzinach takich jak: diabetologia, dietetyka, psychologia i edukacja diabetologiczna.