“Zastosowanie nowoczesnych systemów monitorowania glikemii w czasie rzeczywistym, które ostrzegają alarmami przed zbliżającą się hipoglikemią, pozwalają chorym na uzyskanie lepszego wglądu w swoje glikemie, poprawiają poczucie kontroli i bezpieczeństwa, zmniejszają stres i zwiększają niezależność” – przekonują diabetolodzy.
Systemy CGM-RT od stycznia są refundowane dla osobów do 26. roku życia. Ostatnie miesiące pokazały jak ważna była ta decyzja dla cukrzyków.
Hipoglikemia a ciągły monitoring glikemii
Do niedawna leczenie cukrzycy, niezależnie od jej typu, wiązało się z dużym ryzykiem wystąpienia hipoglikemii. Działo się tak ponieważ dostępne leki nadmiernie stymulowały wydzielanie insuliny. Jeśli leczeniem było podawanie insuliny, również zdarzały się niedopasowane dawki, które zwiększały ryzyko niedocukrzeń.
Wielu cukrzycowych pacjentów nadal jest leczonych insuliną. Zmianą, która znacznie ułatwiła kontrolowanie cukrzycy u takich pacjentów było opracowanie systemów ciągłego monitorowania glikemii (CGM-RT).
Dzięki nim pacjent ma stały dostęp do informacji o poziomie glukozy we krwi, co było niemożliwe do osiągnięcia wówczas, gdy choroba była monitorowana przy pomocy zwykłych glukometrów.
Do niedawna systemy CGM-RT były refundowane tylko dla pacjentów do 18. roku życia. Rozporządzenie ministra zdrowia w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na receptę zmieniło zasady refundacji systemów ciągłego monitorowania glikemii.
System ciągłego monitorowania glikemii CGM szansą dla wielu diabetyków
Nową grupą objętą refundacją, uwzględnioną w dokumencie, są dorośli diabetycy, tj. pacjenci po 26. roku życia, o co wspólnie apelowali klinicyści i przedstawiciele środowisk pacjenckich. Warunkiem skorzystania z refundacji CGM-RT dla dorosłych pacjentów są: intensywna insulinoterapia i nieświadomość hipoglikemii.
“Wyniki badań pokazują, że samo wdrożenie pacjentów poddawanych intensywnej insulinoterapii obniża hemoglobinę glikowaną o 1 proc., co jest bardzo dużą wartością, redukując w horyzoncie trzech lat częstość niedocukrzeń o ponad połowę. Oznacza to, że mamy lepiej wyrównanych pacjentów, na niższych cukrach. Odsuwamy więc w czasie ryzyko przewlekłych powikłań” – podkreśla prof. Leszek Czupryniak, kierownik Kliniki Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.
Jak wskazuje prof. Czupryniak, pierwsze pół roku doświadczeń z refundacją systemów CGM było swego rodzaju testem.
“Mamy prawo przepisać systemy maksymalnie na pół roku, a potem pacjent jest przez nas oceniany pod kątem spełnienia kryteriów kontynuacji refundacji. Lista lekarzy, którzy mogą przepisać CGM jest bardzo długa. Może to być nawet lekarz podstawowej opieki zdrowotnej. Nie ma więc potrzeby oczekiwania na wizytę u diabetologa” – podkreśla prof. Leszek Czupryniak.
Trend zmian glikemii zamiast pomiaru glukometrem
W ocenie prof. Małgorzaty Myśliwiec, kierownika Katedry i Kliniki Pediatrii Diabetologii i Endokrynologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, refundacja CGM-RT u pacjentów do 18. roku życia już od 2018 roku umożliwiła pediatrom wprowadzenie wiarygodnych parametrów oceniających poziom wyrównania glikemii u poszczególnych pacjentów, które stały się standardem nowoczesnej kontroli cukrzycy.
“Nasze doświadczenia zastosowania CGM-RT w populacji pediatrycznej pokazały, że całkowicie zmieniły one podejście do leczenia cukrzycy typu 1. Pacjent i zespół diabetologiczny kierują się w swoich decyzjach terapeutycznych przede wszystkim trendem zmian glikemii. Punktowe pomiary, wykonywane przy pomocy glukometrów, nie pozwalają podejmować tak dobrych i trafionych decyzji. Nie widząc trendu, możemy często wyrządzić więcej szkody niż pożytku, podając insulinę. Dlatego jestem zdania, że glukometry powinny przejść do lamusa. Poleganie na glukometrach to jakby jazda po mieście z zamkniętymi oczami i otwieranie ich co jakiś czas, aby rozejrzeć się, gdzie aktualnie jesteśmy. Systemy ciągłego monitorowania to jazda z otwartymi oczami. Pokazują one pełen obraz przebiegu glikemii” – podkreśla prof. Małgorzata Myśliwiec.
Systemy ciągłego monitorowania glikemii to nowy standard
Choć podstawowym wymiarem oceny skutków udostępnienia systemów ciągłego monitorowania glikemii jest przede wszystkim samopoczucie i komfort życia pacjentów, to nie właściwie kontrolowana cukrzya przynosi również oszczędności dla budżetu państwa.
“Zgodnie z raportem NFZ, opublikowanym w listopadzie 2019 r., jeszcze przed wprowadzeniem szerokiej refundacji systemów ciągłego monitorowania glikemii, bezpośrednie koszty medyczne związane z leczeniem powikłań cukrzycy wynoszą, około 1,4 mld zł (nie licząc kosztów leków), w tym m.in.: zawały mięśnia sercowego – 125 mln zł, udary mózgu – 239 mln zł, choroby nerek (w tym koszty dializ i przeszczepów) – 599 mln zł, amputacje – 39 mln zł. Oprócz kosztów bezpośrednich medycznych, istotne obciążenie stanowią koszty pośrednie utraconej produktywności, związane z opuszczaniem rynku pracy z powodu przedwczesnego zgonu, przechodzenia na renty inwalidzkie, a także krótkoterminowej nieobecności związanej z absencją chorobową. Upowszechnienie zastosowania systemów ciągłego monitorowania glikemii znacznie obniża wyżej wymienione koszty” – wylicza prof. Myśliwiec.
Diabetolodzy są przekonani, że systemy ciągłego monitorowania glikemii staną się standardem we wszystkich typach cukrzycy, a w niedalekiej przyszłości być może również w stanie przedcukrzycowym.
Brak czasu na edukację pacjentów z obsługi CGM
Barierą do szerokiego stosowania CGM-RT jest jednak brak czasu na edukację pacjenta przez lekarza lub pielęgniarkę edukacyjną.
“Działanie systemu nie jest trudne, pacjent i jego opiekunowie z powodzeniem potrafią zrealizować procedurę założenia sensora i poprawnie interpretować trendy zmian glikemii, odczytywać raporty i zmieniać samodzielnie terapię, ale pod jednym warunkiem, że została przeprowadzona wnikliwa edukacja w tym zakresie przez zespół diabetologiczny, w tym pielęgniarkę edukacyjną. Wytłumaczenie pacjentowi i rodzinie zakresu działania systemu CGM-RT, założenie tego systemu pochłania dużo czasu. Pierwsze miesiące pokazały jak bardzo ważne jest wprowadzenie porady edukacyjnej w tym zakresie, dlatego czekamy na uaktywnienie świadczenia „Kwalifikacja i zastosowanie systemu Ciągłego Monitorowania Glikemii w czasie rzeczywistym (CGM-RT) u pacjentów z cukrzycą typu 1 lub 3 leczonych intensywną insulinoterapią” – zaznacza kierownik Katedry i Kliniki Pediatrii, Diabetologii i Endokrynologii GUMed (1).
