Wpływ polifenoli na zespół metaboliczny
Zespołem metabolicznym nazywamy jednostkę chorobową, w której jako kryteria rozpoznania stwierdza się obecność otyłości, a także dwa z trzech czynników:…
Jednym z objawów wysokiego stężenia cukru we krwi obok nadmiernego pragnienia, wielomoczu i osłabienia jest utrata masy ciała. Jest to związane z niedoborem insuliny w organizmie. To prowadzi do utrzymywania się wysokiego poziomu cukru we krwi i wykorzystywania własnej tkanki tłuszczowej jako źródła energii.
Do utraty masy ciała dochodzi często na kilka miesięcy przed rozpoznaniem cukrzycy. Zjawisko to jest widoczne częściej w typie 1 niż typie 2 cukrzycy. Dla niektórych jest to objaw niepokojący, ale dla części osób, szczególnie tych z nadwagą nie stanowi powodów do niepokoju. Trzeba również zaznaczyć, że spadek masy ciała następuje najczęściej bez większego wysiłku dietetycznego. Zdarzają się również osoby, które sukces pod postacią spadku masy ciała wiążą z właśnie rozpoczętą dietą i podkreślają, że nie spodziewały się tak szybkiego efektu.
Rozpoznanie i wdrożenie odpowiedniego leczenia cukrzycy najczęściej przerywa niekontrolowaną utratę masę ciała a większość osób powraca do wagi wyjściowej. Osoby z otyłością powinny jednak dążyć do tego, żeby utrzymać osiągniętą masę ciała albo poprzez zmianę nawyków żywieniowych doprowadzić do dalszej redukcji.
Dlaczego przed rozpoznaniem cukrzycy dochodzi do spadku masy ciała?
W cukrzycy typu 1 dochodzi do zniszczenia komórek produkujących insulinę i w efekcie do niedoboru tego hormonu. W cukrzycy typu 2 wydzielanie insuliny na początku schorzenia zachowane, jednak na skutek oporności tkanek na ten hormon działanie insuliny jest nieprawidłowe. Na skutek niedoboru insuliny albo jej niewystarczającego działania dochodzi do wzrostu poziomu cukru we krwi.
Glukoza jest podstawowym materiałem energetycznym organizmu, jednak jej transport do komórek gdzie następuje jej “spalanie” jest zależny od insuliny. Niedobór insuliny spowoduje, że komórki organizmu nie będą dostawały wystarczającej ilości glukozy, mimo że jest jej tak dużo we krwi. Glukoza jest potrzebna do przemian metabolicznych. Przy jej komórkowym niedoborze dochodzi do wykorzystywania tłuszczów jako materiału energetycznego. Efektem ubocznym jest nadmierna produkcja związków ketonowych, które są wykorzystywane jako zastępcze “paliwo”. Gdy powyższy stan się przedłuża, nadmiar związków ketonowych sprawi, że krew będzie miała odczyn kwaśny. Dojdzie wtedy do rozwoju kwasicy ketonowej. Organizm będzie się starał pozbyć acetonu poprzez wydalanie go z moczem i przez płuca. Objawami rozwijającej się kwasicy mogą być również nudności, wymioty, bóle brzucha, odwodnienie. Kwasica ketonowa jest stanem zagrożenia życia i wymaga natychmiastowego leczenie w szpitalu.
Jeżeli zatem chudniesz zanim rozpoznano u Ciebie cukrzycę jest to objaw patologiczny i jest przyczyną rozwijającej się choroby.
Co się dzieje po rozpoczęciu leczenia insuliną?
Wszystkie opisane wyżej zjawiska ulegają odwróceniu. Insulina podawana za pomocą iniekcji powoduje, że tkanki znów wykorzystują prawidłowo glukozę w przemianach metabolicznych. Spada wtedy jej stężenie we krwi, proces spalania własnych tłuszczów zostaje zahamowany i nie dochodzi do produkcji acetonu.
Jeżeli rozpoznano cukrzycę typu 2 i wdrożono leczenie lekami obniżającymi zwiększającymi wrażliwość na insulinę powoduje to, że tkanki mogą lepiej wykorzystywać glukozę, która jest prawidłowo metabolizowana a jej poziom we krwi ulega obniżeniu.
A co z masą ciała po rozpoczęciu leczenia?
Osoby, które znacznie straciły na wadze przed zachorowaniem, najczęściej powoli przybierają i wracają do pierwotnej wagi po rozpoczęciu leczenia insuliną. Jednak u osób z nadwagą i otyłością wskazane byłoby utrzymanie osiągniętej masy albo jeszcze dodatkowa jej redukcja.
Jeśli dawki insuliny są dobrane w sposób prawidłowy, to Twoja masa ciała będzie się utrzymywała na stałym poziomie. Sama insulinoterapia nie będzie prowadziła do zmian w masie ciała pod warunkiem, że będziesz dostarczać tyle energii ile potrzebujesz. Wzrost masy ciała po insulinie występuje u tych osób, które podają zbyt duże dawki insuliny, mają niedocukrzenia i są zmuszone ciągle podjadać i dopijać słodkie napoje. Aktualnie stosowane metody leczenia i insuliny analogowe nie wymuszają życia pod dyktando cukrzycy. Pozwalają natomiast na dopasowanie posiłków do rzeczywistego uczucia głodu, a nie konieczności jedzenia pomimo uczucia sytości – tak jak było dawniej.
Więc jeśli chorujesz na dowolny typ cukrzycy i wymagasz włączenia insuliny, nie obawiaj się przyrostu masy ciała. Jeśli będziesz jadł tyle ile potrzebuje Twój organizm, to nic nie powinno się zmienić w tym zakresie. Przyrost masy ciała występuje jedynie w sytuacji podawania zbyt dużych dawek insuliny (1).
Złe leczenie cukrzycy – sposobem na odchudzanie
Przestrzegam jednak przed pomysłem utrzymywania celowego wysokich poziomów cukru z obawy przed przyrostem masy ciała lub chęcią jej redukcji. Niektóre osoby ze strachu przed przytyciem nie podają insuliny, co wiąże się z szybkim redukowaniem wagi. Niestety takie postępowanie prowadzi w konsekwencji do szybkiego rozwoju kwasicy ketonowej, wyniszczania organizmu i większej podatności na rozwój przewlekłych powikłań cukrzycowych (2).
Zacznij skutecznie zarządzać swoją cukrzycą!
Literatura
- Sieradzki J. (red). Cukrzyca Tom 1-2. warszawa, 2016. Wydawnictwo Via Medica
- Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2018. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Diabetologia Kliniczna 2018; 4(1):1-92.
O autorze
dr n. med. 
Diabetolog, endokrynolog, specjalista chorób wewnętrznych. Adiunkt w Klinice Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. Autorka licznych publikacji naukowych w dziedzinie diabetologii i endokrynologii.
