Kalkulator insuliny: wylicz dawkę insuliny
Kalkulator insuliny – z nim obliczysz potrzebną dawkę insuliny, która pomaga unormować stężenie glukozy w Twoim organizmie po posiłku. Uwzględnia…
Popularność diet alternatywnych stale wzrasta. Obecnie są one stosowane nie tylko przez osoby chcące zrzucić zbędne kilogramy ale także przez pacjentów zmagających się z różnego typu chorobami, w tym z cukrzycą. Czy jednak ich stosowanie w cukrzycy jest bezpieczne?
Czym są diety alternatywne?
Mianem diet alternatywnej określa się taki sposób żywienia, który charakteryzuje się świadomą rezygnacją ze spożywania niektórych rodzajów pokarmów (np. produktów mięsnych), lub wprowadzeniem modyfikacji w proporcji makroskładników (białka, tłuszcze, węglowodany) w diecie. Najpopularniejsze diety alternatywne to dieta niskowęglowodanowa, wysokotłuszczowa, wysokobiałkowa i dieta bardzo niskoenergetyczna.
Dieta niskowęglowodanowa w cukrzycy
Ten model żywienia charakteryzuje się obniżeniem podaży węglowodanów oraz zwiększeniem spożycia tłuszczu i/lub białka. Zwolennicy tego sposobu żywienia twierdzą, że ograniczenie zawartości węglowodanów w diecie może powodować obniżenie stężenia insuliny, która odpowiedzialna jest za odkładanie się tkanki tłuszczowej. Niewielkie ograniczenie spożycia węglowodanów (do ok. 40-45% wartości energetycznej diety) może także przyczyniać się do lepszego wyrównania gospodarki węglowodanowej u pacjentów z cukrzycą. Zaobserwowano również poprawę profilu lipidowego. Jednocześnie wykazano, że dalsze ograniczenie podaży węglowodanów i długie stosowanie diety może sprzyjać zwiększeniu stężenia cholesterolu w surowicy krwi oraz pogarszać stopień wyrównania choroby u pacjentów z cukrzycą. Więcej informacji na ten temat znajdziesz poniżej (2).
Dieta ketogenna w cukrzycy
Jest to odmiana diety niskowęglowodanowej, która charakteryzuje się bardzo dużym ograniczeniem ilości spożywanych węglowodanów i jednoczesną wysoką podażą tłuszczów. Zaserwowano, że bardzo niskie spożycie węglowodanów może stymulować produkcję ciał ketonowych, wykorzystywanych przez mózg jako źródło energii, co w efekcie daje uczucie sytości i sprzyja redukcji masy ciała i przestrzeganiu diety. Zbyt gwałtowna redukcja masy ciała obserwowana w początkowych etapach diety może jednak w późniejszym okresie przyczyniać się do wystąpienia efektu jo-jo, co może skutkować ponownym wzrostem masy ciała – często nawet ponad wartość wyjściową. Ponadto dieta ketogenna jest zwykle uboga w witaminy i składniki mineralne. Przewlekłe jej stosowanie może także zwiększać ryzyko rozwoju chorób nerek, wątroby, osteoporozy i chorób sercowo-naczyniowych. Nadmierne ograniczenie błonnika pokarmowego może z kolei prowadzić do rozwoju zaparć. Diety wysokotłuszczowe upośledzają również tolerancję glukozy. Z tego względu stosowanie tego sposobu żywienia przez pacjentów z cukrzycą nie jest zalecane. Bardzo niska podaż węglowodanów może skutkować pogorszeniem stopnia wyrównania choroby, ponadto może sprzyjać wystąpieniu powikłań charakterystycznych dla cukrzycy (1).
Dieta wysokobiałkowa w cukrzycy
Dieta wysokobiałkowa charakteryzuje się zwiększeniem podaży białka, czemu zazwyczaj jednocześnie towarzyszy zmniejszenie podaży węglowodanów. Diety o nieznacznie zwiększonej podaży białka zwykle sprzyjają szybszej redukcji masy ciała, co u pacjentów z cukrzycą może się również przekładać na poprawę stopnia wyrównania glikemii. Ich efektywność jest związana z wprowadzaniem organizmu w stan ketozy. W rezultacie spada zapotrzebowanie organizmu na insulinę oraz dochodzi do obniżenia stężenia glukozy, a czasem także lipidów we krwi. Zwiększa się także sytość, hamuje się łaknienie i zmniejsza się spożycie pokarmu.Spożywanie diet bogatobiałkowych przez długi czas może jednak prowadzić do nadciśnienia i spadku funkcjonowania nerek. Często też u osób stosujących dietę wysokobiałkową notuje się niedobory błonnika, witamin (A, E, D, B1, B2), niektórych składników mineralnych (potas, magnez) oraz nadmierną podaż sodu i fosforu (4).
Diety bardzo niskokaloryczne w cukrzycy
Kaloryczność diet bardzo niskokalorycznych (ang. Very Low Calorie Diet – VLCD) z reguły nie przekracza 1000 kcal. Takie diety mają zwykle formę saszetek proszkiem, który należny wymieszać z wodą w celu przygotowania posiłku. Niestety ich stosowanie rzadko daje satysfakcjonujący efekt. Trudno sobie wyobrazić, że osoba, która do tej pory spożywała trzy solidne posiłki dziennie była w stanie długo wytrwać na takim jadłospisie. Często jednak oczekujemy cudów i zbyt szybko się poddajemy, kiedy ten cud nie nadchodzi. Stawiamy sobie poprzeczkę zbyt wysoko, narzucamy rygor i przeżywamy męki. Odchudzanie staje się katorgą, którą paradoksalnie sami sobie fundujemy. I dlatego z takim utęsknieniem czekamy na koniec diety, żeby móc sobie pofolgować. Taki sposób żywienia nie sprzyja więc kształtowaniu się prozdrowotnych nawyków żywieniowych. U pacjentów z cukrzycą (zwłaszcza typu 1) stosowanie diet bardzo niskokalorycznych nie jest zalecane. Ich niewłaściwe stosowanie może w niektórych wypadkach prowadzić do rozwoju poważnych konsekwencji zdrowotnych i pogarszać stopień wyrównania choroby (3).
Podsumowanie
Stosowanie przez pacjentów z cukrzycą rygorystycznych diet nie jest polecane. Co więcej, ich stosowanie w niektórych wypadkach może być niebezpieczne i może prowadzić do pogorszenia stanu zdrowia, stopnia wyrównania choroby a także do wyniszczenia organizmu. Małymi krokami wprowadzajmy za to w życie zasady zdrowego żywienia i diety cukrzycowej.
Zacznij skutecznie zarządzać swoją cukrzycą!
Literatura
- Leow ZZX, Guelfi KJ, Davis EA, Jones TW, Fournier PA. The glycaemic benefits of a very-low-carbohydrate ketogenic diet in adults with Type 1 diabetes mellitus
may be opposed by increased hypoglycaemia risk and dyslipidaemia. Diabet Med. 2018 May 8. - Meng Y, Bai H, Wang S, Li Z, Wang Q, Chen L. Efficacy of low carbohydrate diet for type 2 diabetes mellitus management: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Diabetes Res Clin Pract. 2017;131:124-131.
- Olszanecka-Glinianowicz M. Rola diety bardzo niskokalorycznej (VLCD) w leczeniu otyłości. Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii. 2012;8(2):109-113.
- Zhao WT, Luo Y, Zhang Y, Zhou Y, Zhao TT. High protein diet is of benefit for patients with type 2 diabetes: An updated meta-analysis. Medicine (Baltimore).
2018;97(46):e13149.
O autorze
dr n. med. 
Absolwentka dietetyki na Uniwersytecie Medycznym w Poznaniu. Autorka publikacji naukowych z zakresu dietetyki i żywienia. Aktywna uczestniczka licznych konferencji naukowych, w tym na szczeblu międzynarodowym.
