Tabele wymienników węglowodanowych (WW)
Co to są wymienniki węglowodanowe? W planowaniu diety dla pacjentów z cukrzycą typu 1 ważne są wymienniki węglowodanowe (WW). Jeden…
Do trzech najważniejszych składników, które dostarczamy każdego dnia do naszego organizmu należą węglowodany, białka oraz tłuszcze. W zależności od budowy możemy rozróżnić węglowodany złożone oraz proste. Węglowodany złożone na skutek trawienia rozłożone zostają na cukry proste, a następnie w tej postaci wchłaniają się do krwi. Przyczynią się one do stopniowego wzrostu poziomu glikemii po posiłku. Węglowodany proste natomiast spowodują w szybkim okresie czasu równie szybki wzrost poziomu glukozy we krwi. Z tego względu osoby chorujące na cukrzycę powinny ich unikać. Więcej na temat węglowodanów w cukrzycy przeczytasz w artykule dieta cukrzycowa. Czym jednak są wymienniki białkowo-tłuszczowe?
Co to są wymienniki białkowo-tłuszczowe?
Białka dostarczone z dietą np. chude mięso, ryby, jaja, nabiał ulegają przemianie w aminokwasy w naszym organizmie. Aminokowasy wykorzystywane są następnie do produkcji endogennych białek, peptydów, czy związków azotowych. Azot z aminokwasów niewykorzystany do poszczególnych syntez w naszym organizmie ulega wydaleniu w postaci mocznika. Aminokwasy po uwolnieniu azotu są wykorzystywane między innymi do syntezy glukozy. Należy pamiętać, że także tłuszcz przyczyni się do podwyższenia poziomu glukozy we krwi, jednak znacznie później niż węglowodany. Osoby z cukrzycą nie uwzględniające wpływu pokarmów białkowo-tłuszczowych na poziom glikemii często doświadczają niepowodzeń w leczeniu cukrzycy.
Z tego względu obliczanie wymienników białkowo-tłuszczowych jest bardzo przydatne u osób, które mają wprowadzoną terapię za pomocą osobistej pompy insulinowej. W takim wypadku możemy przedłużać i rozkładać podawanie insuliny do posiłku w postaci bolusów złożonych i przedłużonych.
Jak liczyć wymienniki białkowo-tłuszczowe?
1 WBT (wymiennik białkowo-tłuszczowy) = 100 kcal z białek i tłuszczów w danym produkcie
A ile kalorii dostarcza nam 1 g poszczególnych składników pokarmowych?
1 g węglowodanów = 4 kcal
1g białek = 4 kcal
1g tłuszczów = 9 kcal
W praktyce obliczanie spożytych WBT nie należy do najłatwiejszych, szczególnie wśród osób, które dopiero rozpoczynają terapię za pomocą osobistej pompy insulinowej. Wymaga ono rozbijania poszczególnych produktów ze spożytego posiłku uwzględniając zawartość białek i tłuszczów w nich oraz obliczanie ilości energii, które zostały z nimi dostarczone. Mniejszy problem występuje w przypadku produktów typowo białkowo-tłuszczowych jak: mięso, ryby, wędliny czy jaja, ponieważ wystarczy znać tylko ich wartość kaloryczną. Natomiast w produktach będących źródłem nie tylko białek i tłuszczów, ale także węglowodanów takich jak np. jogurty czy mleko powinno się obliczyć, ile kalorii przypada na białka i tłuszcze i dopiero na tej podstawie obliczyć WBT.
Jednak dla ułatwienia większość osób posługuje się gotowymi tabelami lub programami do wyliczania wymienników węglowodanowych i białkowo-tłuszczowych w diecie.
Zacznij skutecznie zarządzać swoją cukrzycą!
O autorze
mgr
Dietetyk kliniczny, absolwentka dietetyki na Uniwersytecie Medycznym w Poznaniu. Edukator żywieniowy ogólnopolskiego programu “Zdrowo jemy, zdrowo rośniemy”. Posiada bogate doświadczenie kliniczne z zakresu żywienia człowieka.
