Ashwagandha – czy może wspomagać leczenie insulinooporności?

Ashwagandha to jeden z najpopularniejszych suplementów diety z rodziny adaptogenów. Skąd ta popularność? Czym jest Ashwagandha i czy do długiej listy zalet jej stosowania możemy dodać korzystny wpływ na organizm w kontekście insulinooporności? 

Ashwagandha, zwana witanią ospałą (Withania Somnifera) czy też indyjskim żeń-szeniem, jest rośliną znaną głównie z medycyny ajurwedyjskiej. Od wieków była stosowana w Indiach, a obecnie zyskuje uznanie na całym świecie. Wyjaśnijmy jednak czym jest adaptogen (1).

Adaptogen: definicja

Adaptogen, jest to surowiec roślinny, który ma uodparniać organizm na działanie szkodliwych czynników zewnętrznych (np. stres, brak snu, zanieczyszczenia środowiska, etc.) i przywracać homeostazę, czyli dobrostan organizmu. Adaptogen nie jest określeniem stosowanym i zaaprobowanym w farmakologii czy medycynie akademickiej, natomiast spotkamy się z nim powszechnie w ogólnodostępnych treściach zamieszczonych w internecie czy w artykułach. Inne popularne adaptogeny to chociażby: żeń-szeń, cytryniec górski czy cytryniec chiński. 

Jak działa Ashwagandha?

Składnikami witanii, które wykazują właściwości farmakologiczne i wpływają korzystnie na zdrowie, są:

• alkaloidy witanolidowe,
• steroidy,
• flawonoidy,
• fenole,
• saponiny i
• glikozydy (2).

Ich plejotropowe działanie na organizm wynika z właściwości przeciwbakteryjnych, przeciwartretycznych, przeciwzapalnych, neuroprotekcyjnych, przeciwnowotworowych, kardioprotekcyjnych, antystresowych, przeciwcukrzycowych czy wspomagających leczenie męskiej niepłodności. W niniejszym artykule skupimy się na mechanizmach wspomagających walkę organizmu z insulinoopornością. 

Insulinooporność: definicja

Czym jest insulinooporność? Jest to stan, kiedy organizm prezentuje zmniejszoną reakcję na działanie insuliny wydzielanej przez trzustkę lub dostarczanej w postaci iniekcji w trakcie leczenia cukrzycy. U podłoża tego mechanizmu leży brak wrażliwości komórek na działanie insuliny, a w szczególności tkanki tłuszczowej i mięśniowej. 

Insulinooporność może pojawiać się niezależnie lub w przebiegu wielu chorób takich jak cukrzyca, nadciśnienie, otyłość, zespół policystycznych jajników, niewydolność nerek i innych. 

Co się dzieje w organizmie dotkniętym insulinoopornością? Dochodzi do zaburzeń gospodarki węglowodanowej, czyli do wystąpienia podwyższonych poziomów glukozy i insuliny we krwi, które to mogą doprowadzić do szeregu powikłań, dlatego walka z insulinoopornością to ważny aspekt leczenia.

Ashwagandha a insulinooporność

Jak wynika z przeprowadzonych badań z użyciem ekstraktów z liści i korzeni witanii, poprawia ona wrażliwość komórek tłuszczowych i mięśniowych na działanie insuliny zwiększając wychwyt glukozy i obniżając jej stężenie we krwi. Zauważono, że lepsze efekty przynosi zastosowanie preparatów z liści (3). Dodatkowo ekstrakty z liści zwiększały wydzielanie insuliny, co jest szczególnie korzystne w przypadku cukrzycy. W innych badaniach z zastosowaniem ekstraktów z korzeni Ashwahandhy poza działaniem hipoglikemizującym zaobserwowano również spadek stężenia triglicerydów oraz cholesterolu we frakcji LDL i VLDL w surowicy. Ważne jest, że obserwacje kliniczne nie wykazały działań niepożądanych (4). Insulinooporność razem z otyłością oraz stanem zapalnym są czynnikami predysponującymi w rozwoju tzw. zespołu metabolicznego, stąd poprawa profilu lipidowego to ogromna, dodatkowa korzyść płynąca z zastosowania witanii. 

Suplementować, czy nie suplementować?

Czy zatem można stosować Ashwahandhę w profilaktyce, np. u osób z nadwagą, aby zapobiec zarówno insulinooporności, jak i rozwojowi zespołu metabolicznego? Czy Ashwagandha jest bezpieczna dla osób z występującą insulinoopornością?

Tutaj nie ma jednej dobrej odpowiedzi dla każdego, ponieważ insulinooporność jak już wspomnieliśmy, dotyka często osób z różnego rodzaju problemami zdrowotnymi. Zasadność i bezpieczeństwo stosowania Ashwagandhy u danej osoby powinno zostać ustalone indywidualnie w gabinecie lekarskim. Pamiętajmy, że suplement to nie lek i jego skład nie podlega tak restrykcyjnym regulacjom, stąd mogą pojawić się rozbieżności tego, co deklaruje producent z tym, co znajduje się w kapsułce. 

Jakie są przeciwwskazań do stosowania preparatów z Ashwahandhy? 

• przyjmowanie leków o działaniu uspokajającym,
• przyjmowanie leków nasennych i przeciwpadaczkowych,
• dzieci,
• kobiety w ciąży i karmiące piersią (5).

Nie zaleca się przyjmowania suplementów z Ashwagandhy przez okres dłuższy niż 3 miesiące, a za dawki bezpieczne i skuteczne uznaje się 300–500 mg ekstraktu z Ashwagandhy, z czego sproszkowanego korzenia nie należy spożywać więcej niż 3 g dziennie. Dodatkowo każdy suplement zgodnie z uchwałą Zespołu ds. Suplementów Diety NIZP-PZH musi zostać opatrzony informacją o zawartości witanolidów w przeliczeniu na zalecaną do spożycia dzienną porcję produktu (maksymalna zawartość to < 10 mg). 

Podsumowując, Ashwagandha jest to znana od wieków, szeroko stosowana roślina o korzystnym spektrum działania na organizm. Jedną z jej zalet jest obniżanie poziomu cukru we krwi poprzez uwrażliwianie komórek na działanie insuliny, co może przynieść wymierne korzyści u osób, u których występuje insulinooporność. Ashwagandha jest uznana za roślinę bezpieczną, jednak przed podjęciem decyzji o suplementacji należy skonsultować się z lekarzem i farmaceutą, którzy ocenią czy występuje ryzyko interakcji Ashwagandhy z przyjmowanymi lekami, czy też nie ma innych przeciwwskazań. Obecnie nie dysponujemy zaleceniami mówiącymi o tym, żeby Ashwagandha miała zostać wprowadzona jako rutynowy element leczenia osób z insulinoopornością. Warto jednak zwrócić na nią uwagę, w szczególności, jeśli dodatkowo borykamy się z takimi problemami, jak podwyższony poziom trójglicerydów i cholesterolu we krwi, doskwierają nam problemy ze snem, czy też jesteśmy narażeni na przewlekły stres. 

Zacznij skutecznie zarządzać swoją cukrzycą!

Literatura

1. Abu Bakar M. H., Azmi M. N., Shariff K. A., Shun Tan J. Withaferin A Protects Against High-Fat Diet-Induced Obesity Via Attenuation of Oxidative Stress, Inflammation, and Insulin Resistance. Appl Biochem Biotechnol. 2019 May;188(1):241-259.
2. Andallu B., Radhika B. Hypoglycemic, diuretic and hypocholesterolemic effect of winter cherry (Withania somnifera, Dunal) root. Indian J Exp Biol. 2000 Jun;38(6):607-9.
3. Gorelick J., Rosenberg R., Smotrich A., Hanuš L., Bernstein N. Hypoglycemic activity of withanolides and elicitated Withania somnifera. Phytochemistry. 2015 Aug;116:283-289.
4. Noshahr Z. S.,Shahraki M. R.,Ahmadvand H., Nourabadi D., Nakhaei A. Protective effects of Withania somnifera root on inflammatory markers and insulin resistance in fructose-fed rats. Rep Biochem Mol Biol. 2015 Apr;3(2):62-7.
5. Połumackanycz M., Forencewicz A., Wesołowski M., Viapiana A. Ashwagandha (Withania somnifera L.) – roślina o udokumentowanych właściwościach prozdrowotnych, online: https://www.ptfarm.pl/wydawnictwa/czasopisma/farmacja-polska/103/-/28694, dostęp: 25.10.2022.
6. Saleem S.,Muhammad G., Hussain M. A.,Altaf M., Abbas Bukhari S. N. Withania somnifera L.: Insights into the phytochemical profile, therapeutic potential, clinical trials, and future prospective. Iran J Basic Med Sci. 2020 Dec; 23(12): 1501–1526.
7. White p. T., Subramanian Ch., Motiwala H. F., Cohencorresponding M. S. Natural Withanolides in the Treatment of Chronic Diseases. Anti-inflammatory Nutraceuticals and Chronic Diseases. 2016; 928: 329–373.
8. Wnęk D. Ashwagandha – działanie, dawkowanie i skutki uboczne, online: https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/276890,ashwagandha-dzialanie-dawkowanie-i-skutki-uboczne, dostęp: 25.10.2022.

O autorze Redakcja

Cukrzyca.pl, jeden z wiodących portali gromadzący wiedzę o cukrzycy, który powstał z myślą o osobach chorych na cukrzycę szukających wsparcia oraz informacji na temat choroby. Artykuły, poradniki i materiały informacyjne są tworzone przez ekspertów w dziedzinach takich jak: diabetologia, dietetyka, psychologia i edukacja diabetologiczna.

UDOSTĘPNIJ ARTYKUŁ

udostępnij na facebook-u