Dieta cukrzycowa – co jeść i czego unikać w cukrzycy

Leczenie cukrzycy powinno być kompleksowe i oprócz terapii farmakologicznej lub insulinoterapii obejmować także odpowiednie postępowanie dietetyczne. Wyniki przeprowadzonych badań wykazały, że dieta cukrzycowa u pacjentów z już rozpoznaną chorobą może zmniejszać stężenie glukozy, wartości hemoglobiny glikowanej, stężenie cholesterolu i triglicerydów w surowicy krwi, a także obniżać ciśnienie tętnicze – co w konsekwencji znacząco poprawia stan zdrowia i samopoczucie.

U osób z nadwagą i otyłością, leczenie dietetyczne jest niezbędne do uzyskania redukcji masy ciała. Odpowiednio dobrana dieta cukrzycowa poprawia również jakość życia oraz zmniejsza ryzyko rozwoju powikłań towarzyszących cukrzycy.

Dieta cukrzycowa

Cukrzyca – jaka dieta? Jeśli chorujesz na cukrzycę, to pytanie z pewnością często pojawia się w Twojej głowie. Ten artykuł pomoże Ci odpowiedzieć sobie na to pytanie. Znajdziesz w nim informacje na temat tego jak prawidłowo się odżywiać, co jeść, a czego unikać.

Zapotrzebowanie energetyczne w cukrzycy

Wartość energetyczna diety przy cukrzycy powinna być ustalona indywidualnie na podstawie takich parametrów jak: wiek, płeć, masa ciała, wzrost oraz poziom aktywności fizycznej. Dziennie zapotrzebowanie energetyczne jest wyrażane za pomocą liczby kalorii (kcal), którą należy rozłożyć na 4-6 posiłków, spożywanych o stałych porach. Wskazane jest utrzymanie względnie stałej liczby węglowodanów i kalorii w poszczególnych posiłkach.

U osób z nadwagą i otyłością, podstawą uzyskania wyrównania metabolicznego choroby jest zmniejszenie masy ciała. Badania wykazują, że redukcja masy ciała o 5-10% przynosi wymierne korzyści w zakresie normalizacji glikemii, poprawy profilu lipidowego oraz ciśnienia tętniczego krwi. Spadek masy ciała o 15-20% może natomiast prowadzić do poprawy czynności wydzielniczej trzustki, zwiększenia insulinowrażliwościi, zmniejszenia insulinooporności oraz zapotrzebowania na insulinę, a w niektórych przypadkach nawet remisji cukrzycy typu 2.

Zapotrzebowanie energetyczne: redukcja masy ciała w diecie cukrzycowej

Z tego względu, dla osób z nadmierną masą ciała, zalecana jest dieta cukrzycowa z deficytem energetycznym na poziomie od 500 do 1000 kcal/dobę, w stosunku do dziennego zapotrzebowania. Takie obniżenie wartości energetycznej diety pozwala uzyskać stopniowe zmniejszenie masy ciało o 0,5 do 1 kg tygodniowo. Pamiętaj, że redukcja masy ciała jest niezbędna do złagodzenia zaburzeń metabolicznych towarzyszących cukrzycy.

Węglowodany w cukrzycy

Według zaleceń Polskiego Towarzystwa Diabetologii, węglowodany powinny stanowić około 45% wartości energetycznej diety. Dieta dla cukrzyków powinna zawierać zwłaszcza węglowodany złożone, bogate w błonnik pokarmowy, o niskim indeksie glikemicznym. Z tego względu, do zalecanych źródeł węglowodanów dla pacjentów z cukrzycą należą produkty zbożowe pełnoziarniste i warzywa.

Wymienniki węglowodanowe w cukrzycy

U pacjentów leczonych za pomocą intensywnej czynnościowej insulinoterapii za pomocą penów lub osobistej pompy insulinowej, kontrola ilości spożywanych węglowodanów umożliwia wyliczenie odpowiedniej dawki insuliny na posiłek, co zapobiega poposiłkowym wahaniom glikemii. Dla łatwiejszej kontroli ilości węglowodanów, które spożywasz, stworzony został system wymienników węglowodanowych. Jeden wymiennik węglowodanowy (WW) definiowany jest jako ilość produktu, która dostarcza 10 g węglowodanów przyswajalnych.

Dieta cukrzycowa i indeks glikemiczny

Kolejnym pojęciem dla pacjentów z cukrzycą, związanym z zawartością węglowodanów w posiłkach, jest indeks glikemiczny. Indeks glikemiczny mówi nam o tym,  jak po spożyciu danego produktu wzrasta poziom glukozy we krwi w porównaniu do spożycia czystej glukozy.

Produkty spożywcze możemy podzielić na te o:

• niskim (< 55 ),
• średnim (55-70),
• i wysokim (> 70) indeksie glikemicznym.

Pacjenci z cukrzycą powinni spożywać głównie produkty o niskim i średnim indeksie glikemicznym. Unikać natomiast należy produktów o indeksie glikemicznym wysokim.

Pamiętaj, że indeks glikemiczny danego produktu zależy m.in. od zawartości błonnika, tłuszczu i białka.

Im wyższa jest zawartość tych składników, tym niższy jest indeks glikemiczny. Oprócz tego, na indeks glikemiczny wpływa”

• stopień dojrzałości (w przypadku warzyw i owoców),
• stopień rozdrobnienia oraz
• zastosowana metoda obróbki termicznej.

Banany dojrzałe mają więc wyższy indeksy glikemiczny niż banany zielone. Podobnie warzywa gotowane charakteryzują się wyższym indeksem glikemicznym niż warzywa surowe. Soki owocowe mają wyższy indeks glikemiczny niż owoce spożywane w całości (1).

Cukry proste w cukrzycy

Dieta cukrzycowa powinna charakteryzować się ograniczeniem spożycia cukrów prostych. Ich podaż nie powinna być wyższa niż 10% wartości energetycznej diety. Do produktów bogatych w cukry proste należą: cukier, miód, słodkie napoje, cukierki, ciastka i słodycze. Tego typu produkty są jedynie źródłem pustych kalorii. Poza wysoką wartością energetyczną nie dostarczają żadnych niezbędnych nam składników pokarmowych.

Osoby, którym trudno jest zrezygnować ze spożywania słodyczy mogą ewentualnie rozważyć stosowanie niskokalorycznych substancji słodzących (np. stewia i ksylitol) w dawkach zalecanych przez producenta.

Fruktoza w cukrzycy

Fruktoza, nazywana także cukrem owocowym, charakteryzuje się wysoką słodyczą (1,4-1,8 razy większą niż sacharoza) i niskim indeksem glikemicznym (IG=20). Z tych powodów, w przeszłości była zalecana dla osób z cukrzycą. Uważano, że spożycie fruktozy jest bardziej korzystnie niż spożywanie sacharozy. Przeprowadzone w ostatnich latach badania wykazały jednak, że spożywanie fruktozy może mieć negatywny wpływ na zdrowie.

Wysokie spożycie fruktozy może prowadzić do zaburzenia w metabolizmie glukozy i insuliny, a także zwiększa stężenie trójglicerydów we krwi. Pojawiające się zaburzenia metaboliczne mogą być z kolei przyczyną powstawania oporności na insulinę, zaburzeń lipidowych, nadciśnienia tętniczego oraz rozwoju nadwagi. Z tego względu ustalono, że dzienne spożycie fruktozy nie powinno przekraczać 50 g, nie zaleca się również jej stosowania jako zamiennika dla cukru.

Ograniczyć należy również spożycie owoców charakteryzujących się wysoką zawartością fruktozy (daktyle, rodzynki, figi suszone, morele suszone, winogrona, czereśnie, banany i gruszki). Warto dodać, że wciąż jest wiele słodyczy dla diabetyków, które są słodzone fruktozą, a dodatkowo zawierają mnóstwo niekorzystnych tłuszczów trans i stąd też nie są polecane dla osób z cukrzycą. Dlatego w przypadku ochoty na słodycze, warto przygotować coś zdrowszego samodzielnie.

Błonnik pokarmowy w cukrzycy

Błonnik pokarmowy nie ulega trawieniu w organizmie człowieka, mimo to spełnia wiele ważnych funkcji. Wyróżnia się błonnik rozpuszczalny i nierozpuszczalny w wodzie.

Błonnik pokarmowy, a w szczególności frakcja rozpuszczalna w wodzie, spowalnia tempo opróżniania żołądka oraz proces trawienia i wchłaniania, co w efekcie obniża poposiłkową glikemię. Ponadto dzięki swoim właściwościom wiązania wody, błonnik pokarmowy zwiększa objętość mas kałowych, daje uczucie sytości na dłużej, a przez to ułatwia kontrolowanie masy ciała. Odpowiednia podaż błonnika pokarmowego jest również jednym z podstawowych elementów diety cukrzycowej.

Zalecane spożycie błonnika u pacjentów z cukrzycą powinno wynosić przynajmniej 25 g/dobę. Dobrym źródłem błonnika pokarmowego są przede wszystkim produkty pełnoziarniste, płatki, otręby, suche nasiona roślin strączkowych, warzywa i owoce.  

Białko w cukrzycy

Zapotrzebowanie osób z cukrzycą na białko wynosi od 15% do 20% dziennej wartości energetycznej diety, co stanowi 1–1,5 g/kg masy ciała/dobę. Nieco niższa podaż białka jest zalecana w przypadku współwystępujących chorób nerek. Chorzy z przewlekłą chorobą nerek powinni utrzymać podaż białka w ilości około 0,8–1 g/kg masy ciała/dobę.

Istotne jest także zachowanie odpowiedniej w diecie proporcji białka roślinnego do zwierzęcego, które powinno wynosić 1:1. Do polecanych źródeł białka zwierzęcego dla pacjentów z cukrzycą należą chude mięso, drób, ryby, jaja i chudy nabiał. Dobrym źródłem białka roślinnego są natomiast suche nasiona roślin strączkowych.

Tłuszcze w cukrzycy

Tłuszcze powinny dostarczać od 25 do 40% wartości energetycznej diety. Ograniczyć należy szczególnie spożycie tłuszczów zwierzęcych. Zawarte w nich kwasy tłuszczowe nasycone wpływają niekorzystnie na wzrost stężenia cholesterolu w surowicy krwi oraz mogą zwiększać ryzyko rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego. Spożycie kwasów tłuszczowych nasyconych u osób z cukrzycą nie powinno więc przekraczać 10% wartości energetycznej diety.

Z kolei u pacjentów ze zwiększonym ryzykiem rozwoju chorób układu krążenia, spożycie tłuszczów nasyconych powinno podlegać ograniczeniu do 7% wartości energetycznej diety. Głównym źródłem tłuszczów nasyconych w diecie jest smalec, słonina, łój, boczek, masło, tłuste mięsa oraz pełnotłusty nabiał. Z kolei spośród produktów roślinnych źródłem kwasów tłuszczowych nasyconych są oleje kokosowy i palmowy.

Zacznij skutecznie zarządzać swoją cukrzycą!

Tłuszcze: kwasy tłuszczowe jednonienasycone a wielonienasycone w cukrzycy

W diecie osób z cukrzycą dominować powinny kwasy tłuszczowe jednonienasycone. Ich spożycie powinno wynosić 20% wartości energetycznej diety. Źródłem kwasów tłuszczowych jednonienasyconych są przede wszystkim oleje roślinne, takie jak: oliwa z oliwek i olej rzepakowy.

• Pozostałą ilość tłuszczów w diecie powinny dostarczać kwasy tłuszczowe wielonienasycone.
  Ich spożycie powinno stanowić 6-10% wartości energetycznej diety,
• 6-8% energii powinno pochodzić z kwasów tłuszczowych z rodziny omega-6,
• 1-2% zapotrzebowania energetycznego powinny pokrywać kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3.

Do głównych źródeł kwasów tłuszczowych omega-6 należą olej słonecznikowy, olej z pestek winogron i olej z wiesiołka. Natomiast najlepszym źródłem kwasów omega-3 są przede wszystkim tłuste ryby morskie, takie jak: łosoś, halibut, śledź, sardynki, makrela, ale także olej lniany i olej z orzechów włoskich. Aby pokryć zapotrzebowanie na kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3, ryby należy spożywać 2-3 razy w tygodniu. Spożywanie kwasów tłuszczowych z rodziny omega-3 korzystnie wpływa na zmniejszenie stężenia trójglicerydów w surowicy krwi oraz zmniejsza ryzyko rozwoju chorób układu krążenia. U pacjentów z cukrzycą należy również zwrócić uwagę na właściwy stosunek kwasów omega-6 do omega-3 w diecie. Według zaleceń powinien on wynosić 4:1.

Należy ponadto ograniczać spożycie izomerów trans kwasów tłuszczowych nienasyconych. Ich spożycie nie powinno być większe niż 1% energii (maksymalnie do 2 g/dobę). Do głównych źródeł tych kwasów należą produkty wysokoprzetworzone, utwardzone margaryny, fast-foody, słodycze i produkty cukiernicze.

Wymienniki białkowo-tłuszczowe w cukrzycy

Należy pamiętać, że duża ilość tłuszczu w diecie może również skutkować wzrostem glikemii po kilku godzinach po spożyciu posiłku. Z tego względu, dla ułatwienia pacjentom leczonym za pomocą osobistych pomp insulinowych, przeliczania dawki insuliny w zależności od ilości białka i tłuszczu w posiłku, opracowano system wymienników białkowo-tłuszczowych (WBT). Jako jeden wymiennik białkowo-tłuszczowy określa się taką ilość produktu, która dostarcza 100 kcal pochodzących z białka i tłuszczu.

Cholesterol w cukrzycy

Chorzy na cukrzycę powinni również zwrócić uwagę na zawartość cholesterolu w diecie cukrzycowej. Według zaleceń Polskiego Towarzystwa Diabetologii jego spożycie nie powinno przekraczać 300 mg/dobę. U osób ze zwiększonym ryzykiem rozwoju chorób układu krążenia, spożycie cholesterolu powinno być z kolei ograniczone do wartości około 200 mg dziennie. Do głównych źródeł pokarmowych cholesterolu należą: tłuszcze zwierzęce (np. smalec), tłusty nabiał, jaja, podroby, tłuste mięsa i wędliny.

Witaminy i składniki mineralne w cukrzycy

Podstawowym źródłem witamin i składników mineralnych, w diecie pacjenta z cukrzycą, powinny być naturalne źródła pokarmowe. W większości przypadków zbilansowana dieta umożliwia pokrycie zapotrzebowania na te składniki, bez konieczności stosowania doustnej suplementacji. Wyjątek stanowi witamina D. W tym wypadku sama  dieta z reguły nie jest w stanie pokryć dziennego zapotrzebowania, ponieważ niewiele produktów spożywczych jest bogatych w tę witaminę. Do dobrych źródeł witaminy D należą jedynie tłuste ryby morskie.

Z tego względu pacjentom z cukrzycą zaleca się suplementację witaminy D. Suplementację należy stosować w okresie od września do kwietnia, gdy ilość docierających do naszej szerokości geograficznej promieni słonecznych jest niewystarczająca, aby synteza skórna witaminy D mogła pokryć dzienne zapotrzebowanie na ten składnik. Zalecana dawka witaminy D dla osób dorosłych wynosi od 1000 do 2000 IU/dobę. Należy jednak zaznaczyć, że w przypadku osób z nadwagą i otyłością przyjmowana dawka witaminy D może być nawet dwukrotnie wyższa i wynosić powinna od 2000 do 4000 IU/dobę.

Z kolei u kobiet planujących ciążę oraz będących w ciąży wskazana jest suplementacja kwasem foliowym w ilości 400 μg/dobę jako profilaktyka wystąpienia wad wrodzonych u płodu. Natomiast w profilaktyce osteoporozy warto rozważyć stosowanie suplementów wapnia.

Płyny w cukrzycy

Zwykle zalecane spożycie płynów, dla pacjentów z cukrzycą, wynosi 2 l/dzień w przypadku kobiet i 2,5 l/dzień w przypadku mężczyzn. Jednak jeśli jesteś osobą aktywną fizycznie, Twoje zapotrzebowanie na płyny może być wyższe.

Głównym źródłem płynów w diecie pacjenta z cukrzycą powinna być średniozmineralizowana woda mineralna, o niskiej zawartości sodu. Bezwzględnie należy ograniczyć spożycie napojów będących źródłem węglowodanów łatwo przyswajalnych, takich jak: słodkie napoje gazowane, napoje energetyczne, soki owocowe.

Alkohol w cukrzycy

Alkohol może hamować uwalniane glukozy z wątroby, a przez to może być przyczyną spadku poziomu cukru we krwi. Z tego względu spożywanie alkoholu przez chorych na cukrzycę nie jest zalecane. U osób z cukrzycą dopuszcza się jedynie umiarkowane spożycie alkoholu w ilości 20 g dziennie w przypadku kobiet i 30 g w przypadku mężczyzn.

Szacuje się, że 20 g alkoholu etylowego znajduje się w około 1 lampce wina, 0,33 l piwa oraz 50 g wódki. Należy jednak zaznaczyć, że u osób z cukrzycą alkohol powinien być spożywany jedynie sporadycznie i tylko z posiłkiem.  Wyjątek stanowi piwo i słodkie alkohole (np. nalewki, likiery, grzane słodkie wino), które mogą powodować znaczny wzrost poziomu glukozy, i z tego względu nie powinny być spożywane przez pacjentów z cukrzycą.

Z kolei osoby z wysokim stężeniem trójglicerydów w surowicy, zapaleniem trzustki oraz kobiety w ciąży i karmiące piersią, a także chorzy z neuropatią powinni całkowicie zrezygnować ze spożywania alkoholu.

Sól w cukrzycy

W przypadku osób z cukrzycą, dzienne spożycie soli nie powinno przekraczać 5 g na dobę (łyżeczka). W ramach podanej ilości mieści się zarówno sól obecna w poszczególnych produktach, jak i ta używana do doprawiania dań. Ograniczenie spożycia soli ułatwia kontrolę ciśnienia tętniczego krwi, którego wysokie wartości notuje się często u osób z cukrzycą (2).

Dieta cukrzycowa: co jeść?

Cukrzyca – co jeść, kiedy się pojawi? Ponieważ nie istnieje produkt spożywczy, który zawierałby wszystkie niezbędne składniki odżywcze, witaminy i składniki mineralne, pacjentom z cukrzycą zaleca się różnorodne produkty spożywcze w ograniczonych ilościach. Co jeść w przypadku wystąpienia cukrzycy? Dieta przy cukrzycy powinna się opierać na zasadach zdrowego żywienia. W jadłospisie powinny się znaleźć: produkty zbożowe, warzywa, owoce, nabiał, jaja, mięso, ryby oraz tłuszcze. Nie należy zapominać również o płynach. Poniżej przedstawiono krótką charakterystykę podstawowych grup produktów spożywczych przyjaznych dla diabetyków

Produkty zbożowe w cukrzycy

Jeśli chorujesz na cukrzycę powinieneś spożywać głównie produkty zbożowe pełnoziarniste. Przetwory zbożowe z pełnego przemiału są nie tylko dobrym źródłem błonnika pokarmowego, ale także zawierają więcej witamin (zwłaszcza witamin z grupy B) i składników mineralnych (np. magnezu i cynku) niż produkty z mąki jasnej. Do zalecanych produktów zbożowych dla osób z cukrzycą należą: chleb razowy, chleb graham, kasze gruboziarniste (gryczana, jęczmienna, jaglana), płatki zbożowe (owsiane, żytnie, gryczane), ryż brązowy, makaron razowy i musli (bez dodatku cukru).

Warzywa w cukrzycy

Pacjenci z cukrzycą powinni spożywać głównie warzywa w formie surowej. Należy je jeść codziennie, do każdego posiłku. Do warzyw najbardziej polecanych należą te, charakteryzujące się niską zawartością węglowodanów (do 6%). Do tej grupy należą: brokuły, cukinia, cykoria, kalafior, kapusta pekińska, ogórek, papryka, pomidor, por, rzodkiewka, sałata, szparagi i szpinak. Warzywa te można spożywać bez ograniczeń. Pozostałe warzywa również mogą być spożywane, przy czym ich ilość powinna być ograniczona.

Cukrzyca – jakie owoce?

Owoce są dobrym źródłem wielu witamin. Jednocześnie zawierają sporo cukrów prostych. Z tego względu ich spożycie w cukrzycy powinno być ograniczone. Tak jak w przypadku warzyw, owoce należy spożywać głównie w postaci surowej.

Jakie owoce należy wybierać? Osoby z cukrzycą powinny sięgać głównie po owoce o niskim indeksie glikemicznym, takie jak: agrest, borówki, brzoskwinia, grejpfrut, gruszki, jabłka, jeżyny, maliny, mandarynki, pomarańcze, porzeczki, truskawki i wiśnie. W ograniczonych ilościach dopuszczalne jest również spożywanie owoców w postaci suszonej. Przy spożywaniu owoców warto pamiętać o dodatku błonnika pokarmowego (np. w postaci łyżeczki otrąb) oraz żeby jedna porcja nie przekraczała 200 gram.

Mleko i produkty mleczne w cukrzycy

Wybieraj głównie produkty mleczne naturalne o umiarkowanej zawartości tłuszczu (do 2%), takie jak: mleko, jogurty, kefiry, maślanki i serwatki. Z serów polecane są zwłaszcza serki twarogowe, grani oraz serki ziarniste.

Mięso, drób, ryby i jaja w cukrzycy

Produkty te nie zawierają węglowodanów, ale dostarczają dużej ilości białka. Niektóre z nich mogą jednak zawierać spore ilości tłuszczu i cholesterolu. Z tego względu pacjentom z cukrzycą poleca się głównie chude mięsa, takie jak: indyk, kurczak, królik, cielęcina, chuda wołowina i wieprzowina (szynka, schab, polędwica). Należy pamiętać, że mięso drobiowe powinno być spożywane bez skóry. Z przetworów mięsnych najlepiej wybierać natomiast chude i gotowane wędliny drobiowe i wołowe, typu szynka i polędwica.

Spośród ryb dla pacjentów z cukrzycą szczególnie polecane są chude ryby morskie, takie jak: dorsz, flądra, mintaj i morszczuk. Osoby o prawidłowej masie ciała powinny spożywać również tłuste ryby morskie, charakteryzujące się wysoką zawartością kwasów tłuszczowych omega-3: halibut, makrela, morszczuk, sardynki, śledź. Mięso i ryby najlepiej spożywać gotowane w wodzie lub na parze, pieczone w rękawie, duszone, ewentualnie smażone na niewielkiej ilości oleju rzepakowego lub na patelni beztłuszczowej (ceramicznej bądź teflonowej).

Źródłem białka, w diecie pacjentów z cukrzycą, mogą być również jaja kurze spożywane w formie gotowanej, omletu lub jajecznicy. Spożycie jaj powinny jedynie ograniczyć osoby z wysokim poziomem cholesterolu.

Tłuszcze w cukrzycy

Rodzaje tłuszczów, zalecanych dla osób z cukrzycą, zostały opisane w sekcji ,,Dieta dla cukrzyka”.

Słodycze i desery

Cukrzyca nie oznacza konieczności całkowitej eliminacji słodyczy z dziennego jadłospisu. Do dozwolonych, w umiarkowanych ilościach, słodkich przekąsek należą: sałatki owocowe przygotowane z owoców o niskim indeksie glikemicznym, a także galaretki, kisiele, budynie i desery np. z dodatkiem otrąb czy płatków owsianych.

Przyprawy w cukrzycy

Do przygotowania swoich posiłków używaj głównie przypraw ziołowych (świeżych i suszonych) takich jak: bazylia, oregano, tymianek, majeranek, estragon, cząber, rozmaryn i inne. Polecane są także przyprawy korzenne, takie jak imbir i kurkuma (3).

Dieta cukrzycowa: czego nie jeść?

Dieta, cukrzyca… czego unikać? Jeśli chorujesz na cukrzycę z pewnością zastanawiasz się czego unikać w swojej diecie. Lista produktów, które należy wykluczyć z jadłospisu bądź ograniczyć ich spożycie, została przedstawiona poniżej.

Produkty zbożowe w cukrzycy

Pacjenci z cukrzycą powinni zrezygnować ze spożycia pieczywa cukierniczego, drożdżówek, czy rogali francuskich. Ograniczyć należy również spożycie pieczywa z mąki jasnej, ryżu białego, drobnych kasz (np. kasza manna) oraz makaronu z mąki jasnej.

Warzywa w cukrzycy

Tak jak wcześniej wspomniano, w cukrzycy można spożywać wszystkie rodzaje warzyw o niskiej zawartości węglowodanów (do 6%). Warzywa o umiarkowanej zawartości węglowodanów mogą być natomiast spożywane w umiarkowanych ilościach. Ograniczeniu podlega jedynie spożycie warzyw konserwowych i smażonych (np. frytki, chipsy).

Owoce w cukrzycy

Z uwagi na wysoką zawartość cukrów prostych, spożycie owoców w cukrzycy powinno zostać ograniczone. Wystrzegać się należy zwłaszcza owoców o wysokim indeksie glikemicznym (np. winogrona i banany). Ograniczeniu podlega również spożycie owoców z puszek, owoców konserwowych, kandyzowanych i w syropie. Wyeliminuj również z diety syropy owocowe, wysokosłodzone dżemy, powidła i marmoladę.

Mleko i produkty mleczne w cukrzycy

Ze względu na dużą kaloryczność oraz wysoką zawartość tłuszczu i cholesterolu, ogranicz spożycie serów żółtych, smażonych, pleśniowych i topionych. Z serów żółtych wybieraj te o obniżonej zawartości tłuszczu. Zrezygnuj ze spożywania śmietany, tłustego mleka i zabielaczy do kawy oraz innego nabiału pełnotłustego.

Mięso, drób, ryby i jaja w cukrzycy

Wyeliminuj z jadłospisu tłuste mięsa oraz mięsa z widocznym tłuszczem (tłusta wieprzowina, tłusta wołowina, baranina, kaczki, gęsi). Zrezygnuj z tłustych przetworów typu konserwy, parówki, kiełbasy, salami, salcesony, pasztety. Nie spożywaj podrobów.

Tłuszcze w cukrzycy

Z diety wyeliminuj słoninę, smalec, boczek, łój. Ogranicz również spożycie masła oraz tłuszczów roślinnych będących źródłem nasyconych kwasów tłuszczowych (olej palmowy i kokosowy). Nie spożywaj twardych margaryn kostkowych.

Słodycze i desery w cukrzycy

Wystrzegaj się przemysłowo przygotowanych słodyczy, takich jak: lody, kremy, torty, wyroby cukiernicze, czekolada, batony czekoladowe i cukierki. Ogranicz również spożycie cukru i miodu. Produkty te znacznie podnoszą poziom glukozy we krwi. Jedzenie słodkich produktów powinno być przez Ciebie ściśle kontrolowane. Jedynie przy wyjątkowych okazjach można pozwolić sobie na bardzo małą porcję słodyczy. Odnosi się to wyłącznie do osób z wyrównaną cukrzycą.

Jeśli nie chcesz zrezygnować ze słodkiego smaku, do słodzenia napojów lub ciast możesz używać słodziku. Ogranicz również spożycie słonych przekąsek (paluszki, krakersy, chipsy).

Przyprawy w cukrzycy

Z uwagi na często współwystępujące nadciśnienie i choroby układu sercowo-naczyniowego, pacjenci z cukrzycą powinni ograniczyć spożycie soli. Zrezygnuj również ze stosowania kostek rosołowych oraz przypraw typu vegeta, które także zawierają znaczną ilość soli.

Dieta cukrzycowa: podsumowanie

Postępowanie dietetyczne stanowi integralną część leczenia cukrzycy. Odpowiednio dobrana dieta może pomóc w normalizacji poziomu glukozy, spowolnić rozwój choroby, obniżyć ryzyko rozwoju powikłań towarzyszących cukrzycy, a także podnieść jakość życia i poprawić ogólne samopoczucie.

Jeśli nie chcesz zrezygnować ze słodkiego smaku, do słodzenia napojów lub ciast możesz używać słodziku. Ogranicz również spożycie słonych przekąsek (paluszki, krakersy, chipsy).

Zacznij skutecznie zarządzać swoją cukrzycą!

Literatura

1. 2018 Guidelines on the management of diabetic patients. A position of Diabetes Poland. Clin Diabet 2018; 7: 1.
2. American Diabetes Association. Standards of Medical Care in Diabetes-2018
   Abridged for Primary Care Providers. Clin Diabetes. 2018; 36(1): 14-37.
3. Aschner P. New IDF clinical practice recommendations for managing type 2 diabetes in primary care. Diabetes Res Clin Pract. 2017; 132: 169-170.
4. Gajewska D, Kęszycka P, Myszkowska-Ryciak J, Pałkowska-Goździk E, Lange E, Paśko P, Chłopicka J, Strączek K, Sińska B, Klupa T. Rekomendacje postępowania dietetycznego w cukrzycy. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Dietetyki 2017. Dietetyka 2017 vol. 10, Wyd. Spec.: 50.

O autorze Małgorzata Jamka

dr n. med.

Absolwentka dietetyki na Uniwersytecie Medycznym w Poznaniu. Autorka publikacji naukowych z zakresu dietetyki i żywienia. Aktywna uczestniczka licznych konferencji naukowych, w tym na szczeblu międzynarodowym.

UDOSTĘPNIJ ARTYKUŁ

udostępnij na facebook-u