Hipoglikemia – wszystko o niedocukrzeniu organizmu
Hipoglikemia to niebezpieczne, ostre powikłanie cukrzycy, które rozpoznaje się przy obniżeniu stężenia glukozy we krwi poniżej 70 mg/dl (3,9 mmol/l),…
Jak funkcjonuje zdrowy organizm?
Zastanawiałeś się kiedyś jak działa trzustka zdrowej osoby? Jaką pełni funkcję w organizmie i co się dzieje z jedzeniem po jego połknięciu?
Glukoza dostarcza nam energii
To co zjadasz w ciągu dnia ma ogromny wpływ na to jaki masz poziom glukozy we krwi i ile masz energii do wykonywania codziennych czynności. Do trzech podstawowych składników odżywczych zaliczamy węglowodany, białka i tłuszcze. Węglowodany dzielą się na tzw cukry proste (np. glukoza, fruktoza) i złożone (np. skrobia). Po zjedzeniu posiłku bogatego w węglowodany złożone, są one rozkładane w procesie trawienia na mniejsze cząstki, czyli na cukry proste. Aby Twój organizm mógł funkcjonować w sposób prawidłowy, komórki które go tworzą potrzebują paliwa, a tym paliwem jest właśnie jeden z cukrów prostych, czyli glukoza. Jest to podstawowe źródło energii, bez którego nie mogą zachodzić najważniejsze procesy metaboliczne.
Trzustka produkuje insulinę
Aby jedzenie było odpowiednio wykorzystywane, potrzebna jest dobrze funkcjonująca trzustka. U zdrowego człowieka ten organ pełni funkcje wydzielnicze – wydziela enzymy (funkcja zewnątrzwydzielnicza), które ułatwiają trawić pokarm oraz produkuje hormony (funkcja wewnątrzwydzielnicza), do których zaliczamy między innymi insulinę oraz glukagon. Za produkcję insuliny są odpowiedzialne komórki beta trzustki w wyspach Langerhansa, a za produkcję glukagonu (który prowadzi do uwolnienia zapasów glukozy zmagazynowanej w postaci glikogenu w przypadku za niskiego poziomu glukozy we krwi) są odpowiedzialne komórki alfa wysp trzustki (2).
Po posiłku insuliny jest więcej
Glukoza, która jest dostarczana z pożywienia może być odpowiednio wykorzystywana tylko i wyłącznie dzięki obecności hormonu takiego jak insulina. Jak już wcześniej wspomniano, insulina jest wytwarzana przez komórki beta trzustki w wyspach Langerhansa. Za pomocą insuliny zachodzi też magazynowanie zapasów glukozy w wątrobie w formie glikogenu. Zapasy te są wykorzystywane przez organizm w okresie pomiędzy posiłkami oraz w czasie podejmowania aktywności fizycznej. Organizm potrzebuje niewielkich ilości insuliny między posiłkami i w nocy, dlatego też trzustka produkuje przez całą dobę niewielkie ilości insuliny i jest określane jako tzw. wydzielanie podstawowe. Natomiast w momencie kiedy spożywasz posiłek (zwłaszcza taki, który jest bogaty w węglowodany) to wydzielanie insuliny przez komórki β trzustki znacznie wzrasta. Tzw. poposiłkowe wydzielanie insuliny ma zapobiec wzrostowi stężenia glukozy we krwi w związku ze zjadanymi węglowodanami. Z kolei duży nadmiar energii, który przedostaje się do komórek jest magazynowany w postaci tkanki tłuszczowej (3).
Gdy chorujesz na cukrzycę, ten mechanizm jest zaburzony, trzustka nie jest w stanie samodzielnie produkować insuliny, przez co transport glukozy jest niemożliwy i, aby nie doprowadzić do wyniszczenia organizmu, to pacjenci chorujący na cukrzycę typu 1 są zmuszeni podawać sobie insulinę w postaci zastrzyków zarówno między, jak i przed posiłkami.
Literatura
- Sieradzki J, Wierusz-Wysocka B. (red). Cukrzyca typu 1 u osób dorosłych. Poznań: Termedia, 2012.
- Sieradzki J. (red). Cukrzyca Tom 1-2. Warszawa: Via Medica, 2016.
- Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2018. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Diabetologia Kliniczna 2018;4(1):1-92.
O autorze
dr n. med.
Diabetolog, endokrynolog, specjalista chorób wewnętrznych. Adiunkt w Klinice Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. Autorka licznych publikacji naukowych w dziedzinie diabetologii i endokrynologii.
