Podatek cukrowy w Polsce: Polacy zjadają ponad 40 kg cukru rocznie!
W ostatnich latach spożycie cukru na osobę w Polsce drastycznie wzrosło. Aż o kilka procent wzrosła liczba osób z nadwagą…
Flozyny. Dlaczego odsuwają w czasie stosowanie insuliny?
Od listopada 2019 r. w Polsce refundacją została objęta nowa grupa leków – flozyny czyli inhibitory kotransportera sodowo-glukozowego 2 (ang. sodium glucose cotransporter 2 – SGLT2). Są to leki doustne stosowane w farmakoterapii głównie chorych1 z cukrzycą typu 2. Refundacji na polskim rynku podlegają trzy preparaty: Invokana (kanagliflozin), Forxiga (dapagliflozin) i Jardiance (empagliflozin).
Jak działają flozyny?
Mechanizm działania flozyn opiera się przede wszystkim na hamowaniu transportu zwrotnego glukozy w nerkach, zmniejszając tym samym próg nerkowy dla glukozy (stan w którym glukoza osiąga stężenie graniczne w osoczu), nasilając glukozurię, czyli wydalanie nadmiaru cukru z moczem.
Leki te działają zatem hipoglikemizująco, niezależnie od działania insuliny, zmniejszając toksyczny wpływ glukozy na czynność wielu komórek. Dodatkowo, w związku z glukozurią prowadzą również do spalania kalorii. Wpływają zatem pośrednio na redukcję masy ciała i w konsekwencji zmniejszają insulinooporność. Liczne dane wskazują na spadek stężenia hemoglobiny glikowanej (HbA1c) przy zastosowaniu flozyn. Dzięki właściwościom diuretycznym, czyli zwiększającym objętość wydalanego moczu i natriuretycznym, czyli zwiększającm wydzielanie jonów, flozyny wpływają na obniżenie ciśnienia tętniczego.
Ponadto mają właściwości kardioprotekcyjne, czyli pozytywnie wpływają na układ sercowo-naczyniowy (1, 2).
Zastosowanie flozyn
Aktualnie w doustnej farmakoterapii cukrzycy stosuje się leki z sześciu grup. Należą do nich metformina, pochodne sulfonylomocznika, akarboza, leki inkretynowe, pochodne tiazolidynodionu oraz inhibitory SGLT2.
Flozyna po raz pierwszy została wyizolowana w 1835 r. z kory jabłoni i pierwotnie stosowana była jako środek przeciwgorączkowy.
Według Rekomendacji Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego (PTD) zastosowanie inhibitorów SGLT2 należy rozważyć przede wszystkim u pacjentów z chorobą sercowo-naczyniową oraz z przewlekłą chorobą nerek ze względu na ich działanie kardioprotekcyjne i nefroprotekcyjne.
Dotychczas w momencie braku prawidłowej reakcji na stosowanie metforminy u pacjentów z cukrzycą typu 2 postępowanie terapeutyczne obejmowało wprowadzenie insulinoterapii. Flozyny mogą być dla tych pacjentów alternatywą i opóźnić zastosowanie insuliny. Można stosować je również w leczeniu skojarzonym wraz z insuliną oraz metforminą lub pochodnymi sulfonylomocznika (2, 3).
Czy flozyny są bezpieczne?
Inhibitory SGLT2 wykazują stosunkowo niewiele działań niepożądanych. W związku ze zwiększonym wydzielaniem glukozy wraz z moczem, skutkiem ubocznym mogą być infekcje oraz zakażenia grzybicze dróg moczowych i narządów płciowych.
Zaleca się zatem szczególne zwracanie uwagi na higienę w trakcie stosowania flozyn. Ich stosowanie wiąże się również z niskim ryzykiem wystąpienia hipoglikemii. Zalecenia dotyczące terapii SGLT2 obejmują przede wszystkim edukację pacjenta w zakresie ostrożności podczas spożywania alkoholu, unikania diet ubogowęglowodanowych oraz ekstremalnych wysiłków fizycznych (1).
Wpływ flozyn na ryzyko sercowo-naczyniowe
Choroby układu sercowo-naczyniowego są jednym z częstszych przewlekłych powikłań cukrzycy. Wytyczne Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (ang. European Society of Cardiology – ESC) wskazują na istotne znaczenie farmakoterapii stosowanej u pacjentów z cukrzycą typu 2 na rozwój chorób sercowo-naczyniowych. Badania dotyczące stosowania flozyn u pacjentów z cukrzycą wykazały znaczny, korzystny wpływ na powikłania ze strony układu krążenia (4).
Flozyny a cukrzyca typu 1
Podstawą leczenia cukrzycy typu 1 jest insulinoterapia. Badania wskazują jednak, że ponad 80% pacjentów z cukrzycą typu 1 leczonych insuliną, nie osiąga docelowych wyrównań glikemii, a otyłość staje się coraz częstszym problemem nie tylko w cukrzycy typu 2, ale także w cukrzycy typu 1. Nasuwa się pytanie, czy istnieją potencjalne korzyści z zastosowania inhibitorów SGLT również w cukrzycy typu 1. Wykazano ich korzystny wpływ na funkcję wydzielniczą komórek trzustki.
Badania wskazują, że flozyny wydają się być bezpieczne i mogą stanowić dodatkową opcję terapeutyczną nie tylko dla osób z cukrzycą typu 2, ale również w cukrzycy typu 1 jako leczenie skojarzone z insulinoterapią (5).
Liczne badania potwierdzają wpływ działania flozyn na obniżenie glikemii oraz zmniejszenie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Wiele argumentów przemawia zatem za wprowadzeniem tego typu farmakoterapii u pacjentów chorujących na cukrzycę, co w konsekwencji może opóźnić w czasie wprowadzenie insuliny, bądź wpłynąć na zmniejszenie ilość podawanych jednostek.
Literatura
- Przybysławski B, Karbowiak P, Rzeszotarski J, Walasek L. Inhibitory kotransportera glukozowo-sodowego 2 (SGLT2): nowa grupa doustnych leków przeciwcukrzycowych. Diabetologia Kliniczna. 2013; 2(5): 191-197.
- Kinne R. K, Castaneda F. SGLT inhibitors as new therapeutic tools in the treatment of diabetes. In Diabetes-Perspectives in Drug Therapy. Springer Handb Exp Pharmacol 2011; (203):105-26.
- 2019 Guidelines on the management of diabetic patients. A position of Diabetes Poland. Clin Diabet 2019.
- Kern A, Zaleska M, Możeńska O, Bil J. Wpływ leków stosowanych do leczenia cukrzycy typu 2 na ryzyko sercowo-naczyniowe. Wiad Lek. 2017; 71(4): 827-833.
- Danne T. Garg S. Peters A. L, Buse J. B, Mathieu C, Pettus J. H, Cariou B. International consensus on risk management of diabetic ketoacidosis in patients with type 1 diabetes treated with sodium–glucose cotransporter (SGLT) inhibitors. Diabetes Care. 2019; 42(6): 1147-1154.
O autorze
mgr
Absolwentka dietetyki na Uniwersytecie Medycznym w Poznaniu. Doktorantka w Katedrze i Klinice Onkologii UM. Zajmuje się poradnictwem żywieniowym pacjentów zmagających się z chorobami dietozależnymi oraz żywieniem w chorobach onkologicznych.
