Jak stres wpływa na cukrzycę? Stres a poziom glukozy

W dzisiejszych czasach stres towarzyszy nam w wielu sytuacjach – powodują go różne czynniki życia codziennego, czy też sytuacje w których narażeni jesteśmy na działanie silnego stresora. W zależności od osoby stres może działać motywująco, bądź też negatywnie wpływać na koncentrację, jednak niezaprzeczalnie długotrwały stres jest wycieńczający dla organizmu i może przyczynić się do wielu powikłań (2).

Stres a poziom glukozy we krwi

Stres stymuluje wydzielanie różnych hormonów, które powodują szereg zmian w sposobie funkcjonowania organizmu. W sytuacjach stresowych następuje między innymi podwyższenie ciśnienia krwi, przyspieszenie oddechu, zmiany w procesach metabolicznych, jak również wahania poziomu cukru we krwi. Za zwiększenie stężenia glukozy we krwi w sytuacjach stresowych odpowiada kortyzol – hormon steroidowy z grupy glikokortykoidów, nazywany hormonem stresu. Jest on odpowiedzialny za stymulację produkcji glukozy w momencie, gdy wzrasta na nią zapotrzebowanie organizmu, np. podczas intensywnego wysiłku fizycznego czy głodzenia. W związku z tym, przewlekły stres może prowadzić do hiperglikemii.

Wystąpienie hiperglikemii zależy jednak od indywidualnej odporności na stres, więc u osób podatnych na sytuacje stresowe zjawisko to będzie znacznie częstsze (1). Glikokortykoidy są wydzielane przez korę nadnerczy i wpływają na wiele procesów fizjologicznych zachodzących w organizmie podczas sytuacji stresowych. Glikokortykoidy mają wpływ między innymi na metabolizm węglowodanów, białek i tłuszczów, gospodarkę wodno-elektrolitową organizmu, odpowiedź immunologiczną, jak również regulację ciśnienia krwi (7). Dodatkowo podczas stresu glikokortykoidy działają na komórki tłuszczowe całego organizmu zmniejszając ich wrażliwość na insulinę. Stres może zatem wzmagać insulinooporność (1). 

Zacznij skutecznie zarządzać swoją cukrzycą!

Wpływ stresu na przebieg cukrzycy

W przypadku osób z cukrzycą typu 1, w wyniku upośledzonego wydzielania insuliny, organizm nie jest w stanie prawidłowo zmetabolizować nadmiaru glukozy powstałego w wyniku stresu. Podwyższony poziom glukozy we krwi spowodowany stresem, występujący przewlekle, może dodatkowo upośledzać czynność zewnątrzwydzielniczą trzustki i przyczyniać się do dalszego rozwoju cukrzycy. Należy jednak pamiętać, że taka reakcja organizmu nie musi wystąpić u każdego i wynika z indywidualnych predyspozycji (1).

Warto zwrócić uwagę na to, że u osób chorujących na cukrzycę dodatkowym źródłem stresu może być sama choroba, a także stres przed wystąpieniem hipo lub hiperglikemii. Warto pamiętać, aby zawsze mieć przy sobie glukometr, by móc w każdej chwili skontrolować poziom cukru we krwi. 

Jak radzić sobie ze stresem?

Bardzo ważną umiejętnością, nie tylko dla osób chorujących na cukrzycę jest umiejętność radzenia sobie ze stresem.

Nie zawsze mamy wpływ na to, aby wyeliminować stres ze swojego życia, natomiast istotne jest, aby zrozumieć i nauczyć się pewnych mechanizmów, które pomogą nam radzić sobie z trudnymi sytuacjami. Warto wypracować kilka nawyków, które są w stanie pomóc się uspokoić i opanować zaistniałą sytuację.

Niezastąpionym sposobem na walkę ze stresem są ćwiczenia oddechowe. Wyciszają i rozluźniają organizm, a przy tym wystarczy kilka minut dziennie by poczuć różnicę. Nie bez powodu medytacja jest ostatnio coraz popularniejsza – pozwala skupić się na oddechu, uspokoić i na parę minut oderwać od codziennych problemów, by następnie podejść do nich ze spokojem i opanowaniem (3).

Bardzo ważnym czynnikiem w radzeniu sobie ze stresem jest regularna aktywność fizyczna. Podczas treningu uwalniane są hormony szczęścia – endorfiny, które wprawiają nas w dobry nastrój. Dodatkowo wysiłek fizyczny jest niezbędny do utrzymania odpowiedniej kondycji, a dodatkowo pozytywnie wpływa na utrzymanie prawidłowej masy ciała (4). Szczególną uwagę należy zwrócić na jogę, która jest świetnym połączeniem treningu z ćwiczeniami oddechowymi (5).

Dodatkowym czynnikiem wpływającym na większą odporność na stres jest odpowiednia ilość snu. Zaleca się przesypianie 7-8 godzin, a zmniejszenie tej ilości będzie miało negatywny wpływ na organizm. Proces snu wpływa na gospodarkę hormonalną i niedostateczna jego ilość skutkuje jej rozregulowaniem. Zmęczona osoba jest bardziej podatna na stres i mniejsze radzenie sobie z nim, dlatego warto zadbać o to, by regularnie się wysypiać (6).

Zacznij skutecznie zarządzać swoją cukrzycą!

Literatura

1. Surwit, R. S., Schneider, M. S., Feinglos, M. N. Stress and Diabetes Mellitus. Diab Care, 1992; 15(10): 1413-1422.
2. Sygit-Kowalkowska E. Radzenie sobie ze stresem jako zachowanie zdrowotne człowieka – perspektywa psychologiczna. Hygeia Public Health, 2014; 49(2): 202-208.
3. Ostrowska E., Michcik A. Stres w pracy – objawy, konsekwencje, przeciwdziałanie. BP, 2014; 5: 12-15.
4. Stecz P., Chanduszko-Salska J. Aktywność ruchowa studentów polskich i szkockich: motywy jej podejmowania a poziom odczuwanego stresu. Jakość życia – aspekty turystyczne i rekreacyjne, 2010: 141-152.
5. Ciosek Ż., Rusnarczyk D., Szylińska A., Kot K., Mosiejczuk H., Rotter I. Czy regularne trenowanie jogi może mieć związek z efektywniejszym radzeniem sobie ze stresem? Pom J Life Sci, 2015; 61(4): 454-459.
6. Kasperczyk J., Kasperczyk J., Jośko J. Stres a zaburzenia snu wśród młodzieży szkół średnich. Probl Hig Epidemiol, 2012; 93(1): 105-109.
7. Nagalski A., Kiersztan A. Fizjologia i molekularny mechanizm działania glikokortykoidów. Postepy Hig Med Dosw (online), 2010; 64: 133-145.

O autorze Redakcja

Cukrzyca.pl, jeden z wiodących portali gromadzący wiedzę o cukrzycy, który powstał z myślą o osobach chorych na cukrzycę szukających wsparcia oraz informacji na temat choroby. Artykuły, poradniki i materiały informacyjne są tworzone przez ekspertów w dziedzinach takich jak: diabetologia, dietetyka, psychologia i edukacja diabetologiczna.

UDOSTĘPNIJ ARTYKUŁ

udostępnij na facebook-u