Grypa a cukrzyca: diabetyk częściej choruje na grypę?

Od wielu lat wiadomo, że u chorych na cukrzycę ryzyko zachorowania na grypę jest znacznie większa. Odpowiadają za to zaburzenia metaboliczne występujące u chorych. Ponadto u osób z cukrzycą współwystępują inne czynniki zwiększające ryzyko zachorowań, np. współwystępujące choroby sercowo-naczyniowe, powikłania nerkowe.

Grypa – definicja

Grypa to ostra choroba zakaźna wywoływana przez wirus grypy typu A, B, C należący do rodziny Orthomyxoviridae. Wirus grypy (przenoszony zazwyczaj drogą kropelkową) wykazuje najwyższą zakaźność w objawowym okresie infekcji, a źródłem zakażenia jest najczęściej chory człowiek. Należy jednak podkreślić, że wirus grypy występuje nie tylko u ludzi, ale również u zwierząt (np. ptaki, świnie, konie,  psy, nietoperze, foki).

Zachorowania na grypę występują z kolei zwykle w okresie jesienno-zimowym. Zgodnie z danymi Światowej Organizacji Zdrowia (ang. World Health Organization) rocznie na świecie na grypę choruje od 5% do 10% osób dorosłych oraz około 20-30% dzieci. Szacuje się również, że rocznie około 250-635 tys. zachorowań na grypę kończy się śmiercią.

Czynniki ryzyka zachorowania na grypę

Do czynników ryzyka zachorowania na grypę zalicza się:

• przebywanie w dużych skupiskach ludzi w sezonie zachorowań,
• przebywanie w bliskiej odległości od osoby chorej,
• bezpośredni kontakt z chorym lub ze skażonymi przedmiotami,
• niedostateczna higiena rąk,
• dotykanie skażonymi rękoma okolicy twarzy.

Większe ryzyko zachorowania na grypę występuje również u osób ze współwystępującymi chorobami przewlekłymi, takimi jak np.:

• choroby serca,
• cukrzyca,
• choroby autoimmunologiczne,
• osłabiony układ odpornosciowy,
• choroby nerek i wątroby.

Objawy grypy

Objawy zachorowania na grypę mogą być bardzo różnorodne. Jednak do najczęściej występujących objawów ogólnych należą takie dolegliwości jak:

• złe samopoczucie,
• uczucie zmęczenia,
• dreszcze,
• gorączka,
• bóle mięśni,
• bóle głowy,
• spadek apetytu,
• senność.

Dodatkowo wystąpić mogą objawy ze strony układu oddechowego, takie jak:

• ból gardła,
• katar,
• kaszel.

Objawy ze strony przewodu pokarmowego, takie jak nudności, wymioty i biegunka, stwierdza się zazwyczaj u dzieci.

Należy jednak pamiętać, że podobne objawy może wywołać ponad 200 wirusów, w tym np. wirusy paragrypy, adenowirusy, rynowirusy i inne.

Powikłania grypy

Objawy grypy zwykle trwają kilka dni, a chorzy dość szybko wracają do zdrowia. Jednak dla osób z różnymi problemami zdrowotnymi, grypa może okazać się groźna lub wręcz śmiertelna.

Przebieg choroby zależy od kilku czynników, w tym m. in.:

• typu wirusa wywołującego zakażenie,
• wieku pacjenta,
• stanu zdrowia pacjenta,
• stanu odżywienia chorego,
• przestrzegania zasad higieny.

Grypa może również być przyczyną wystąpienia wielu groźnych powikłań.

Do najczęstszych powikłań grypy należą:

• zapalenie płuc,
• angina,
• zaostrzenie współistniejącej choroby,
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu (rzadko),
• zapalenie mięśni (w tym mięśnia sercowego), 
• posocznica,
• niewydolność wielonarządowa,
• zespół Reye’a (bardzo rzadko, zwykle u dzieci).

Z kolei do czynników ryzyka ciężkiego przebiegu choroby i wystąpienia powikłań należą m. in.:

• wiek > 65 roku życia,
• ciąża,
• otyłość,
• współwystępujące choroby przewlekłe (1).

Cukrzyca a ryzyko zachorowania na grypę

Zakażenia wirusowe i bakteryjne u osób chorujących na cukrzycę często mają ciężki przebieg i wiążą się z większym ryzykiem powikłań i zgonu. Jednak skuteczną metodą zapobiegania zakażeniom w tej grupie wydaje się wykonywanie regularnych (corocznych) szczepień ochronnych (2).

Szczepienia przeciwko grypie u osób z cukrzycą

W związku z powyższym najnowsze zalecenia kliniczne Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę w 2019 roku podkreślają konieczność wykonywania corocznych szczepień ochronnych przeciw grypie u dzieci powyżej 6 miesiąca życia oraz osób dorosłych.

Szczepienia dla osób powyżej 65 roku życia podlegają refundacji. Odporność rozwija się zwykle w ciągu 2-3 tygodni po podaniu szczepionki i utrzymuje się do około roku. Szacuje się, że szczepionki przeciw grypie są skuteczne w zapobieganiu około 90% zachorowań (3).

Czy szczepienie przeciw grypie jest bezpieczne dla osób z cukrzycą?

Tak jak w przypadku pozostałych osób, u pacjentów z cukrzycą po szczepieniu mogą wystąpić łagodne i krótkotrwałe odczyny poszczepienne, bolesność i zaczerwienienie w miejscu wkłucia, które utrzymują się do około 1-2 dni po szczepieniu.

Niektóre osoby dodatkowo mogą odczuwać bóle mięśni, lekką gorączkę, senność lub zmęczenie. Jednak te niepożądane objawy zazwyczaj szybko mijają.

Kiedy nie stosować szczepionek przeciw grypie?

Istnieją jednak pewne szczególne sytuacje, w których nie zaleca się wykonywania szczepienia przeciwko grypie. Przede wszystkim szczepionek nie należy podawać w przypadku nadwrażliwości na którykolwiek składnik preparatu. Z kolei u osób z infekcją i gorączką szczepienie należy wykonać po całkowitym powrocie do zdrowia. Ostatecznie każdorazowo decyzję o możliwości wykonania szczepienia podejmuje lekarz.

Podsumowanie

Grypa to ostra choroba zakaźna, która wiąże się z ryzykiem wystąpienia wielu groźnych dla zdrowia powikłań.

Szacuje się, że ryzyko zachorowania na grypę u osób chorych na cukrzycę jest podobne (jeśli nie wyższe) do ryzyka zachorowania u osób z innymi chorobami przewlekłymi. Ponadto ryzyko wystąpienia powikłań pogrypowych w tej grupie jest również zwiększone.

Z tego powodu Polskie Towarzystwo Diabetologiczne zaleca wykonywanie corocznych szczepień ochronnych przeciw grypie u osób z cukrzycą (4, 5).

Zacznij skutecznie zarządzać swoją cukrzycą!

Literatura

1. Mrukowicz J. Grypa. Medycyna Praktyczna, 2014. Online: https://www.mp.pl/pacjent/grypa/grypasezonowa/79643,grypa Data wejścia: 24.11.2019.
2. Dutkowska A, Antczak A. Grypa u chorych na cukrzycę. Diabetologia po Dyplomie. 2019; 3.
3. 2019 Guidelines on the management of diabetic patients. A position of Diabetes Poland. Clin Diabet 2019; 8: 1.World Health Organization.
4. Flu Awareness Campaign. Online:
   http://www.euro.who.int/en/health-topics/communicable-diseases/influenza/flu-awareness-campaign Data wejścia: 24.11.2019.
5. Mrukowicz J. Szczepionki przeciwko grypie sezonowej. Medycyna Praktyczna, 2013. Online: https://www.mp.pl/pacjent/grypa/grypasezonowa/48105,szczepionki-przeciwko-grypie-sezonowej Data wejścia: 24.11.2019.

O autorze Małgorzata Jamka

dr n. med.

Absolwentka dietetyki na Uniwersytecie Medycznym w Poznaniu. Autorka publikacji naukowych z zakresu dietetyki i żywienia. Aktywna uczestniczka licznych konferencji naukowych, w tym na szczeblu międzynarodowym.

UDOSTĘPNIJ ARTYKUŁ

udostępnij na facebook-u