Kwasica mleczanowa – objawy, przyczyny, rodzaje, leczenie
Kwasica mleczanowa to zespół zaburzeń metabolicznych, który polega na nadmiernym nagromadzeniu przez organizm kwasu mlekowego w procesie spalania glukozy. Co…
Zespół metaboliczny został uznany przez WHO (Światowa Organizacja Zdrowia) za jednostkę chorobową. Niewątpliwie jest to zgrupowanie czynników ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych takich jak: otyłość, cukrzyca typu 2 lub upośledzona tolerancja glukozy, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia gospodarki lipidowej. Są to powszechnie występujące zaburzenia, przede wszystkich w krajach rozwiniętych. Otyłość stanowi najpoważniejszy czynnik ryzyka zespołu metabolicznego i cukrzycy typu 2. Szacuje się, że w USA na nadwagę lub otyłość cierpi 2/3 populacji, w tym znaczny odsetek dzieci i młodzieży. W Polsce nadwagę stwierdzono u 34 %, a otyłość u 19 % ludności kraju. Oznacza to, że tylko 47% osób ma prawidłową masę ciała!
Kiedy zaczyna się nadwaga?
Otyłość definiuje się jako nadmierny wskaźnik BMI (body mass index), który jest stosunkiem masy ciała (kg) do wzrostu w metrach podniesionych do kwadratu (kg/m^2). Za normę uznaje się BMI w granicach 18,5-24,9, BMI w zakresie 25-30 świadczy o nadwadze, natomiast BMI powyżej 30 wskazuje już na otyłość. W bardzo prosty sposób można ocenić również występowanie otyłości brzusznej – poprzez pomiar obwodu pasa. U kobiet nie powinien przekraczać 80 cm, a u mężczyzn 94 cm.
W większości przypadków do otyłości przyczynia się nadmierna podaż energii dostarczana z pożywienia w stosunku do zapotrzebowania danego organizmu, czyli tzw. otyłość prosta. Jednoczesne współwystępowanie predyspozycji genetycznej, ale także siedzącego trybu życia będą kolejnymi czynnikami przyczyniającym się do nieprawidłowej, nadmiernej masy ciała. Znaczący w przypadku otyłości na pewno będzie okres dzieciństwa. Jest to okres, w którym jako dzieci wynosimy pewne nawyki żywieniowe z domu, które zostały przekazane od rodziców, dziedziczymy przepisy kulinarne, pojawiają się przyzwyczajenia związane ze spożyciem posiłków oraz doborem produktów spożywczych, które coraz trudniej zmienić wraz z upływem lat. W kontekście otyłości warto odnieść się do czasu rozwoju płodowego człowieka i urodzeniowej masy ciała. Zauważono mianowicie, że wśród dzieci z niską masą urodzeniową częściej pojawia się tendencja do występowania otyłości w życiu dorosłym.
Otyłość wtórna
Warto pamiętać także, że wśród części osób przyczyną nadmiernej masy ciała może być otyłość wtórna. Jest to jednak problem marginalny w stosunku do epidemii otyłości prostej (nie związanej z chorobą i stosowanymi lakami). Wśród przyczyn otyłości wtórnej znajdziemy:
- znaczna otyłość od wczesnego dzieciństwa, może wynikać z mutacji genów odpowiedzialnych za regulację ośrodka sytości (np. leptyny)
- choroby endokrynologiczne: zespół Cushinga, niedoczynność tarczycy
- wpływ niektórych leków jak: glikokortykosterydy, estrogeny, progesteron, leki przeciwpadaczkowe, przeciwdepresyjne i stosowane w terapii schizofrenii
Zespół metaboliczny: Kryteria rozpoznania
Kryteria zespołu metabolicznego wg. IDF (International Diabetes Federation) 2009 r. dla populacji europejskiej:
1. Obwód pasa u mężczyzn >94 cm, u kobiet >80 cm
Plus 2 z wyżej wymienionych:
2. Ciśnienie tętnicze >130/85 mm Hg albo rozpoznane nadciśnienie tętnicze
3. Stężenie trójglicerydów > 150 mg/dl lub leczenie hipertrójglicerydemii
4. HDL cholesterol < 40 mg/dl u mężczyzn i 50 mg/dl u kobiet lub leczenie zaburzenia lipidowego
5. Glukoza na czczo >100 mg/dl lub rozpoznana cukrzyca (1)
Jeżeli masz nieprawidłowy obwód pasa (świadczący o otyłości brzusznej), masz nadciśnienie tętnicze, nieprawidłową glukozę na czczo lub cukrzycę oraz dodatkowo nieprawidłowy profil lipidowy, to prowadzić będzie do rozpoznania zespołu metabolicznego.
Zacznij skutecznie zarządzać swoją cukrzycą!
Literatura
- Pacholczyk M, Ferenc T, Kowalski J. Zespół metaboliczny. Część I: Definicje i kryteria rozpoznawania zespołu metabolicznego. Epidemiologia oraz związek z ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych i cukrzycy typu 2. Postepy Hig Med Dosw. (online), 2008; 62: 530-542.
O autorze
mgr
Dietetyk kliniczny, absolwentka dietetyki na Uniwersytecie Medycznym w Poznaniu. Edukator żywieniowy ogólnopolskiego programu “Zdrowo jemy, zdrowo rośniemy”. Posiada bogate doświadczenie kliniczne z zakresu żywienia człowieka.
